Teknoloji her geçen gün yaşamın her alanına nüfuz ediyor. 2030 yılına kadar, yeni öncü teknolojilerin yalnızca yapay zeka bileşeninin küresel ekonomiye yaklaşık 16 trilyon dolarlık bir katkı sağlayacağı, buna karşılık bazı meslekleri bitireceği konuşuluyor. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) bu konuda hazırladığı rapora göre yapay zeka dünya genelindeki işlerin/mesleklerin neredeyse yüzde 40’ını etkileyecek, bazılarının yerini alacak ve diğerlerini ise tamamlayacak.
Gazete Oksijen'dan Uğur Koçbaş'ın, bu konudaki çalışmaları derlediği haberine göre, yapay zeka en çok beyaz yakalıları etkileyecek.
IMF’in tahminine göre gelişmiş ekonomilerde, işlerin yaklaşık yüzde 60’ı yapay zekadan etkilenebilir. Etkilenen işlerin yaklaşık yarısı yapay zeka entegrasyonundan faydalanarak üretkenliği artırabilir. Diğer yarısı için, yapay zeka uygulamaları şu anda insanlar tarafından gerçekleştirilen temel görevleri yerine getirebilir, bu da işgücü talebini azaltarak daha düşük ücretlere ve daha az işe alımlara yol açabilir. En uç durumlarda, bu işlerin bazıları ortadan kalkabilir.
En çok hangi meslekler etkilenecek?
Business Insider, yapay zeka tarafından değiştirilme riski en yüksek olan işlerin bir listesini derlemek için uzmanlarla konuştu. İşte yapay zeka devriminden en çok etkilenecek olan meslekler.
Teknoloji işleri (kodlayıcılar, bilgisayar programcıları, yazılım mühendisleri)
Brookings Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı olan ve yapay zekanın işgücü üzerindeki etkisini araştıran Mark Muro, ChatGPT gibi gelişmiş teknolojilerin insanlardan daha hızlı kod üretebileceğini, bunun da işin daha az çalışanla tamamlanabileceği anlamına geldiğini söyledi. Yine de Columbia Business School profesörlerinden Oded Netzer, yapay zekanın yazılımcıların yerini almaktan ziyade onlara yardımcı olacağını düşündüğünü belirtiyor.
Medya işleri (reklamcılık, içerik oluşturma, teknik yazarlık, gazetecilik)
Uzmanlar ChatGPT gibi yapay zekaların yazılı içerik üretme konusunda iyi olduğunu ve bunu “insanlardan daha verimli” bir şekilde yapabildiğini söylüyor. Ekonomist Paul Krugman, Aralık 2022’de New York Times’ta yayınlanan bir yazısında ChatGPT’nin habercilik ve yazarlık gibi görevleri “insanlardan daha verimli bir şekilde” yapabileceğini söyledi. Medya endüstrisi yapay zeka tarafından üretilen içerikleri denemeye başladı bile. Teknoloji haberleri sitesi CNET düzinelerce makale yazmak için ChatGPT’ye benzer bir yapay zeka aracı kullandı - ancak yayıncı bir dizi düzeltme yapmak zorunda kaldı - ve BuzzFeed, testler ve seyahat rehberleri gibi yeni içerik türleri oluşturmak için ChatGPT teknolojisini kullandı.
Hukuk işleri
Uzmanlara göre yapay zeka, avukat yardımcıları ve hukuk asistanlarının yaptığı işlerin bir kısmını kopyalayabilir, ancak tamamen değiştirilebilir değil.Goldman Sachs’ın mart ayında yayınladığı bir rapora göre, üretken yapay zeka ABD’deki hukuk çalışanlarını etkileyebilir.
Pazar araştırması analistleri
Yapay zeka verileri analiz etme ve sonuçları tahmin etme konusunda çok başarılı. Bu nedenle pazar araştırması yapay zeka kaynaklı değişime duyarlı.
Öğretmenler
Ülkenin dört bir yanındaki öğretmenler, ChatGPT’yi ödevlerinde kopya çekmek için kullanan öğrencilerden endişe duyuyor, ancak Rochester Teknoloji Enstitüsü Bilgisayar ve Bilgi Bilimleri Bölümü’nde dekan yardımcısı olan Pengcheng Shi’ye göre, iş güvenliklerini de düşünmeliler. Shi, New York Post’a verdiği demeçte ChatGPT’nin “şimdiden dersleri kolayca öğretebileceğini” söyledi. Ancak ChatGPT’yi ders planlaması gibi işleri yapmak için kullandığını söyleyen lise matematik ve fen bilgisi öğretmeni Shannon Ahern, geçen yıl Business Insider’a verdiği demeçte teknolojinin yerini alacağından endişe etmediğini söyledi.
Finans işleri
Brookings Enstitüsü’nde araştırmacı olan Muro, pazar araştırma analistleri gibi, finansal analistlerin, kişisel finansal danışmanların ve kişisel finans alanında önemli miktarda sayısal verinin manipüle edilmesini gerektiren diğer işlerin de yapay zekadan etkilenebileceğini söyledi. Muro, “Yapay zeka, piyasadaki eğilimleri belirleyebilir, bir portföydeki hangi yatırımların daha iyi ve daha kötü gittiğini vurgulayabilir, tüm bunları iletebilir ve daha sonra, örneğin bir finans şirketi tarafından daha iyi bir yatırım karışımı tahmin etmek için çeşitli diğer veri biçimlerini kullanabilir” dedi.
Grafik tasarımcılar
Aralık 2022’de yayınlanan bir Harvard Business Review yazısında üç profesör, saniyeler içinde görüntü oluşturabilen bir yapay zeka aracı olan DALL-E’yi grafik tasarım endüstrisinin potansiyel bir yıkıcısı olarak işaret etti. “Milyonlarca insana görüntü oluşturma ve manipüle etme becerisi kazandırmanın ekonomi üzerinde derin bir etkisi olacaktır” diye yazan profesörler, “YZ’deki bu son gelişmeler, işleri doğrudan etkilenen ve uyum sağlamakta zorlanan bazıları için kesinlikle bir zorluk ve ekonomik acı dönemini başlatacaktır” diye eklediler. Ancak Oxford Üniversitesi’nde ekonomist olan Dr. Carl Benedikt Frey, Business Insider’a verdiği demeçte ChatGPT gibi yapay zeka araçlarının aslında sanat ve grafik tasarım gibi “yaratıcı” sektörlerde çalışanların daha kaliteli işler üretmesine yardımcı olabileceğini söyledi. Frey, teknolojinin ücretleri nasıl etkileyeceği konusunda daha endişeli olduğunu belirtiyor.
Muhasebeciler
Birçok şirket artık defter tutma uygulamaları için otomasyon ve yapay zeka kullanıyor. Yapay zeka destekli defter tutma hizmetleri, bulut tabanlı hizmetler olarak mevcut oldukları düşünüldüğünde verimli bir muhasebe sistemi ve esneklik ile güvenlik sağlıyor.
Türkiye değişime ne kadar hazır?
Ülkelerin yapay zeka konusunda doğru politikaları oluşturmalarına yardımcı olmak için IMF, dijital altyapı, insan sermayesi ve işgücü piyasası politikaları, inovasyon ve ekonomik entegrasyon ile düzenleme ve etik gibi alanlarda hazır olma durumunu ölçen bir Yapay Zeka Hazırlık Endeksi geliştirdi. Bu endeks kapsamında örneğin, insan sermayesi ve işgücü piyasası politikaları bileşeni, okullaşma yılı ve iş piyasası hareketliliği gibi unsurların yanı sıra sosyal güvenlik ağları tarafından kapsanan nüfusun oranı değerlendiriliyor. Düzenleme ve etik bileşeni, bir ülkenin yasal çerçevesinin dijital iş modellerine uyarlanabilirliğini ve etkili uygulama için güçlü yönetişimin varlığını değerlendiriyor. Bu endeks kullanılarak değerlendirilen 125 ülke arasında Türkiye nispeten orta sıralarda yer aldı. Bulgular, gelişmiş ve bazı yükselen piyasa ekonomileri de dahil olmak üzere daha zengin ekonomilerin, yapay zekanın benimsenmesi için düşük gelirli ülkelere göre daha donanımlı olma eğiliminde olduğunu, ancak ülkeler arasında önemli farklılıklar olduğunu ortaya koydu. Singapur, Amerika Birleşik Devletleri ve Danimarka, takip edilen dört kategorinin tümünde elde ettikleri güçlü sonuçlara dayanarak endekste en yüksek puanları aldılar. Türkiye endekste Brezilya, Hindistan, Arjantin gibi ülkelerin önünde yer alırken İspanya, İtalya, Fransa, Rusya gibi ülkelerin ise gerisinde yer alıyor.
