Türkiye İşçi Partisi (TİP), Türkiye’deki sendikal örgütlenmenin önündeki yasal engellerin başında gelen 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’ndaki yetki itirazı düzenlemelerinin değişmesi için yasa teklifi verdi.
TİP Genel Başkanı Erkan Baş, İstanbul Milletvekilleri Sera Kadıgil ve Ahmet Şık ile Hatay Milletvekili Barış Atay Mengüllüoğlu’nun imzasıyla verilen yasa teklifinde, ki 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun mevcut haliyle anayasal ve uluslararası bir insan hakkı olarak sendika üyesi olma hakkının kullanımının önüne geçtiğine işaret edildi.
DEMOKRASİNİN GELİŞMESİNE ENGEL
Söz konusu yasada, işyeri ve işletmede çoğunluk, toplu sözleşme türü, iş kolunun tespiti, yetki itirazları ve bu itirazların sonuçlandırılması gibi unsurların temel hukuk kurallarına aykırı olarak kurgulandığı, sendikal mücadeleyi ve bunun bir sonucu olarak Türkiye demokrasisinin gelişmesini engellediği vurgusu yapılan teklifte, kanunun 17, 41 ve 43’üncü maddelerinde değişiklik yapılması istendi.
SİGORTASIZ İŞÇİLERİN SENDİKALI OLABİLMESİ
Teklife 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 17’inci maddesinde yapılacak değişiklikle, sendika üyeliği Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanacak. Sigortasız çalıştırılan işçiler de aynı şekilde sendika üyelik başvurusunda bulunabilecek ve sendika tarafından otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş olacak.
Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açabilecek.
İŞ KOLU DEĞİŞİKLİĞİ
Kanunu 41. Maddesi 5. Fıkrasında öngörülen değişiklikle de, işverenlerin son dönemde sendikal örgütlenmeye karşı en sık başvurduğu iş kolu değişikliği yöntemine önlem alınıyor.
Teklifte, Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistiklerin esas alınması, işyerlerinin ilk bildirim tarihinde girdikleri iş kolunun esas alınması ve bu iş kolu tüm yetki işlemlerinde de kabul edilmesi öngörülüyor. Değişiklikle, yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemeyecek.
YETKİ İTİRAZI VE İŞTEN ÇIKARMALAR
Yasa teklifinde can alıcı bir değişiklik de çok uzun süren yetki itiraz davaları ve örgütlenme ya da sözleşme sürecinde yaşanan işçi çıkartmalarına karşı öneriliyor. 43’üncü maddenin 1, 3 ve 5’inci fıkralarının şöyle düzenlenmesi isteniliyor:
Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir. Yetki itirazının karara bağlanması ve toplu iş sözleşmesi sürecinin tamamlanması süresi içerisinde işverenin işçilerin işini, işyerini değiştirmesi, işten çıkarması yasaktır. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/II maddesi gerekçe gösterilerek yapılacak olan işten çıkarmalarda ise İşveren tarafından işçinin kıdem, ihbar tazminatı ile Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 25/4 fıkrası gereği ödenecek olan tazminat tutarlarının toplamı İşveren tarafından teminat altına alınacaktır. 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan “yüzde üçünden” ibaresi “yüzde birinden”, dördüncü fıkrasında yer alan “yüzde üçünü” ibaresi “yüzde birini” olarak değiştirilmiştir.
DAVA SÜRELERİ
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı iş günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, davayı en çok 2 ay içerisinde sonuçlandırır. İstinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
İTİRAZ YETKİ İŞLEMİNİ DURDURMAZ
(5) İtiraz, yetki işlemlerini durdurmaz. Yetki itirazının kabul edilmesi halinde işverenin zarara uğraması halinde zarar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından karşılanacaktır. İtirazın sonuçlandırılması için geçen süre boyunca işçilerin toplu iş sözleşmesinden elde etmiş oldukları maddi kazançlar işverene iade edilmeyecektir.
