ABD, Kafkasya’da 35 yılı aşkın süredir süren çatışmalara son veren tarihi bir zirveye ev sahipliği yaptı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump’ın davetiyle bir araya gelerek barış anlaşmasına imza attı.
Görüşme öncesinde iki liderle ayrı ayrı temaslarda bulunan Trump, akşam saatlerinde düzenlenen ortak basın toplantısında, “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barışı sağlamayı başardık. İki ülke birbirlerinin egemenliğine saygı duyacak ve savaşı sonsuza kadar bitirmeyi kabul ettiler” dedi. Trump ayrıca, iki ülke arasında diplomatik ve ticari ilişkilerin yeniden başlayacağını, Azerbaycan’a yönelik askeri yaptırımların kaldırılacağını duyurdu.
Zengezur Koridoru’na “Trump Rotası” Adı
Zirvede en dikkat çeken başlıklardan biri de Zengezur Koridoru oldu. Azerbaycan’ı Nahçıvan üzerinden Türkiye’ye bağlayacak bu güzergâhın stratejik önemine değinen Trump, ABD’nin Ermenistan ile mevcut 99 yıllık anlaşmayı bir 99 yıl daha uzatacağını açıkladı. Amerikalı şirketlerin bölgede kalkınma yatırımlarına başlayacağını belirten Trump, koridorun adının “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” olacağını söyledi.
Aliyev: “İlk Kez Barışı Tadacağız”
Törende konuşan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, “Bugün Azerbaycan halkı tarafından asla unutulmayacak bir gün. İlk defa barışı tadacağız. Başkan Trump ve ekibi olmasaydı, Ermenistan ve Azerbaycan hâlâ savaşmaya devam ederdi” ifadelerini kullandı. Aliyev ayrıca, iki ülkenin bundan sonra azim ve cesaretle birbirini affetme ve iş birliği yolunda ilerleyebileceğini vurguladı.
Paşinyan: “Barışı Egemenliğimizden Taviz Vermeden Sağladık”
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da konuşmasında, barış sürecinin ABD’nin liderliği olmadan mümkün olmayacağını belirterek, “35 yıldır süren bu çatışmayı, egemenliğimize zarar vermeden barışla sonlandırabildik. ABD’nin yatırımlar ve bölgesel bağlantılar konusundaki desteği çok değerli olacaktır” dedi.
Minsk Grubu’nun Sonu
Anlaşmanın detayları henüz kamuoyuna açıklanmasa da Reuters’a konuşan ABD’li yetkililer, metinde Minsk Grubu’nun feshedilmesini öngören maddelerin yer aldığını aktardı. 1992’de Dağlık Karabağ savaşı sonrası Fransa, Rusya ve ABD’nin eş başkanlığında kurulan Minsk Grubu, bu gelişmeyle birlikte fiilen işlevsiz hale gelecek.
Türkiye’ye Etkileri
Barış anlaşmasının imzalanması, Türkiye-Ermenistan sınırının 30 yılı aşkın süredir kapalı olan kapılarının açılmasını gündeme getirdi. Bu adımın, Türkiye’ye yeni bir ticaret pazarı kazandırması ve Hazar üzerinden Orta Asya’ya erişimi kolaylaştırması bekleniyor. Zengezur Koridoru’nun hayata geçirilmesi, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ulaşımı ciddi ölçüde kısaltırken; karayolu, demiryolu, enerji ve doğal gaz hatları açısından da yeni fırsatlar yaratabilir.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, anlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, bölgedeki istikrarın Türkiye için de stratejik bir kazanım olacağını belirtti.
Bu tarihi mutabakat, yalnızca Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki savaşı bitirmekle kalmayıp, Kafkasya’nın ekonomik ve siyasi dengelerinde de yeni bir dönemin kapısını aralayacak gibi görünüyor.