Çin'de ortaya çıkan ve dünya geneline yayılan yeni tip koronavirüs (Covid-19) hastalığına henüz tedavi bulunabilmiş değil. Uzmanlar bu aşamada hastalıkla mücadelede atılacak en doğru adımın virüsün yayılma hızını düşürerek hastaneler ve sağlık sistemi üzerindeki baskıyı azaltmak olduğunu belirtiyor. Virüsün bir taşıyıcıdan başka bir insana geçmesini engellemenin en etkili yollarından biri kişisel hijyenin yanı sıra sosyal teması en alt düzeye indirmek ve sosyal mesafe kuralına uymak olduğu belirtiliyor. Peki sosyal teması azaltmak, sosyal mesafe (social distancing) ne anlama geliyor? Bunun için neler yapılmalı neler yapılmamalı? Bir kişi ortalama 3,3 kişiyi enfekte ediyor Bilim insanları yeni tip koronavirüs taşıyıcısı olan bir kişinin virüsü ortalama 3,3 kişiye bulaştırdığını tahmin ediyor. Bu nedenle vaka sayıları Çin, İtalya ve İran'da gördüğümü gibi katlanarak artıyor. Tabiki bu sayının virüsün bulaşıcılık oranı, insanların virüsü kapmaya elverişliliği, kişilerin ne kadar çok insanla ve uzun süreyle temasta olduğu gibi faktörler de etkili oluyor. Sosyal teması azaltma bu son iki faktörü en aza indirgemek için uygulanan bir yöntem. Kalabalık ortamlardan, gerekli olmayan sosyal buluşmalardan uzak durmak diğer bulaşıcı hastalıklarda olduğu gibi Covid-19'un yayılmasını da yavaşlatabilir. Dünya Sağlık Örgütü mümkün olduğunca evden dışarı çıkmamayı tavsiye ediyor. Fakat mutlaka çıkılması gerekiyorsa öksüren ya da hapşuran insanlarla aranızda en az 1 metre mesafe koymanızı öneriyor. Ayrıca uzmanlar el sıkma, sarılma ve öpüşme gibi sosyal temaslardan uzak durulması gerektiğini belirtiyor. Çin'de ortaya çıkan koronavirüs diğer ülkelerde nasıl yayıldı? 29 Ocak - 16 Mart tarihleri arasında açıklanan Covid-19 vakaları 29 Ocak2 Şubat6 Şubat11 Şubat17 Şubat21 Şubat25 Şubat29 Şubat3 Mart6 Mart9 Mart12 Mart15 Mart 16 Mart Toplam: 103,140 010,00020,000Güney Kore8320ABD4353İtalya27,980İran16,169Almanya7272Fransa6633İspanya9942İsviçre2354Norveç1419Birleşik Krallık1543 Sosyal mesafe işe yarıyor mu? 1918 İspanyol gribi ve 2014 Ebola epidemisi gibi salgınlarda sosyal teması azaltmanın virüsün yayılma hızını azalttığına dair bilimsel veriler bulunuyor. Covid-19'un tam olarak nasıl yayıldığı bilinmiyor ama koronavirüs ailesindeki benzer virüslerin ağırlıklı olarak öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burundan çıkan damlacıkların yüzeylere ve insanların ellerine yapışması yoluyla bulaştığı biliniyor. Sosyal teması azaltmak için ne yapmalı, ne yapmamalı? Sosyal teması azaltmak için idareciler tarafından alınan kararların yanı sıra bireylerde bazı önlemler alabilir. Eğer evden çalışmanız mümkünse işyerinize gitmeyin. Spor salonu, restoran, festivaller, konserler gibi çok sayıda insanın bir araya geldiği ortamlardan uzak durun Özellikle bağışık sisteminiz zayıfsa otobüs, tren, uçak ve feribot gibi toplu taşıma araçlarını kullanmayın Hazır yemek alacaksanız dışarda yemek yerine paket yaptırmayı tercih edin. Eve servis daha iyi bir çözüm yolu olabilir ama bunda da sosyal teması azaltmak için dağıtıcıdan paketi kapının önüne bırakmasını isteyebilirsiniz Temel ihtiyaçlarınız için markete gitmeniz gerekiyorsa sakin saatleri tercih edin ve diğer insanlarla aranıza en az 1 metre mesafe koymaya çalışın Ayrıca ortak kullanılan yüzeylere temasınızdan önce ve sonra ellerini temizleyin. Böylece sizden bir başkasına ve başkasından size virüs bulaşma ihtimalini azaltmış olursunuz. Okullar tatil olduğunuzda çocuklarını kreş ya da bakımevlerine bırakmayın. Okulların tatil edilmesinin amacı zaten çocukları birbirlerinden uzaklaştırmak. İşe gitmek zorunda olanlar ise işyerlerinde bir arada çalışan sayısı olabildiğince azaltmalı Fiziksel katılımlı toplantılar olabildiğince azaltılmalı Yemekler mümkün olduğunca bir arada yenmemeli Sosyal mesafenin kişisel karantina ve kişisel izolasyondan farkı ne? Kişisel karantina ve kişisel izolasyon aslında sosyal mesafe koymanın bir çeşidi. Kişisel karantina iyi hissettiğiniz halde daha önce virüse maruz kalmış olma ihtimaliniz yüksek olduğu için kendinizi diğer insanlardan ayırmaya verilen isim. Kişisel izolasyon ise hastalık belirtileri gösterdiğiniz anda başkalarına bulaştırmamak için uyguladığınız yöntem. Covid-19 için her iki uygulama için de tavsiye edilen süre 14 gün olarak belirtiliyor. Sosyal teması genç ve sağlıklı olanlar da azaltmalı mı? Kesinlikle. Şu ana kadar yeni tip koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin çok büyük bir oranını yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar oluştursa da uzmanlar virüsün yayılmasında en etkili grubun genç yetişkinler olduğunu belirtiyor. Sosyal olarak en aktif olan bu grubun temas halinde oldukları insan sayısı fazla olduğu için kendileri hastalık semptomları göstermese de virüs taşıyıcısı olabildikleri için sosyal teması en aza indirmeleri gerekiyor. Sosyal teması azaltmanın negatif yönü yok mu? Elbette var. İnsanların sosyal aktivitesini azaltması nedeniyle dünya ekonomileri zarar görmeye başladı bile. Mal ve hizmet talebinin keskin bir şekilde düşmesi şirketleri zor duruma soktu. Bunun yanı sıra sosyal bir varlık olan insanlar arasında bu durumun yalnızlık hissini artırması ve çeşitli depresyonlara yol açması da mümkün.