Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) resmi ilan ve reklam kesme cezası verme yetkisini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Karar, ilan hakkı 2022’de tamamen kaldırılan Evrensel Gazetesi için de yeni bir sürecin önünü açtı.
Evrensel Gazetesi Avukatı Devrim Avcı, “Yetkinin iptal edilmesiyle birlikte, Evrensel’in ilan ve reklam hakkı derhal geri verilmelidir” dedi.
‘Kural açık ve kesin değildi’
AYM, BİK’in gazetelere, dergilere ve internet haber sitelerine ilan ve reklam kesme cezası verme yetkisinin belirsiz ve ölçüsüz olduğuna hükmetti.
Kararda, “İlan ve reklam kesme cezası gerektiren fiillerin çerçevesi çizilmemiş, kural belirli bir açıklık ve kesinlik taşımamaktadır” denildi.
Mahkeme ayrıca, BİK’e sınırsız takdir yetkisi tanındığını vurguladı:
“Hangi eylemler nedeniyle, ne kadar süreyle ve hangi ölçüde yaptırım uygulanacağına dair çerçeve çizilmeden Kuruma geniş bir takdir yetkisi verilmiştir.”
Evrensel’in ilan hakkı 2022’de iptal edilmişti
Basın İlan Kurumu, Eylül 2019’da Evrensel’in ilan hakkını geçici olarak durdurmuş, Ağustos 2022’de ise tamamen iptal etmişti.
Gerekçe olarak; “okurların birden fazla gazete satın alması” ve “kurum abonelikleriyle ilgili usulsüzlük iddiaları” öne sürülmüştü.
Evrensel, kararın ardından BİK’e itiraz etmiş ancak sonuç alamamış, süreç yargıya taşınmıştı.
13 Aralık 2022’de açılan davada, gazetenin avukatları BİK’in keyfi davrandığını, muhalif bir yayın organı olduğu için eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini belirtmişti.
Davanın ilk duruşması 28 Kasım 2023’te İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nde görüldü. Süreç hâlâ devam ediyor.
‘BİK’in cezalarının dayanağı yoktu’
Avukat Devrim Avcı, AYM kararının Evrensel açısından derhal uygulanması gerektiğini vurguladı:
“Basın İlan Kurumuna karşı açtığımız dava sürüyor. Ancak artık ilan kesme kararı yürürlükten kalktı. Bu durumda, Evrensel’in ilan ve reklam hakkı derhal geri verilmelidir.”
Avcı, AYM kararının uzun süredir hukukçuların dile getirdiği bir sorunu netleştirdiğini belirtti:
“BİK’in cezaları belirsizdi, kural kesinlik taşımıyordu. Örneğin Evrensel için verilen cezalar, Aydınlık, Karar ya da Türkgün gibi gazeteler için soruşturma konusu bile yapılmadı.”
AYM, 2022’de Meclis’e de çağrı yapmıştı
AYM, 10 Ağustos 2022 tarihli kararında da, BİK’in uyguladığı ilan kesme cezalarının “cezalandırma aracına dönüştüğünü” belirtmişti.
Mahkeme, basın ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmederek, bu yapısal sorunun çözümü için Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirimde bulunmuştu.