Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmaya göre, 1. Kademede gelişmiş ilçeler arasında Sakarya ilçeleri bulunmuyor. Şehirleşme hızı, üniversite mezunu oranı, kişi başına hekim sayısı, POS cihazı sayısı gibi verilerle ölçen araştırmaya göre Türkiye'nin en gelişmiş ilçesi İstanbul Şişli oldu. 6 kademede yapılan değerlendirmeye göre ilk kademeye Sakarya’dan hiçbir ilçe giremedi. Sakarya’nın en gelişmiş ilçesi olarak gösterilen Serdivan ikinci kademede 77’nci, Adapazarı ise 87’inci sırada yer aldı. Araştırmaya göre en gelişmiş 10 ilçe arasında Ankara iki ve Bursa bir ilçe ile temsil edildi. Ağırlığı ise yedi ilçeyle İstanbul oluşturdu. Buna göre Türkiye'nin en gelişmiş ilçesi İstanbul Şişli oldu. Bunu Çankaya (Ankara), Beşiktaş (İstanbul), Kadıköy (İstanbul), Yenimahalle (Ankara), Bakırköy (İstanbul), Fatih (İstanbul), Nilüfer (Bursa), Ataşehir (İstanbul), Başakşehir (İstanbul) izledi. En az gelişmiş durumdaki 6. kademe ilçeler, aynı zamanda en yüksek doğurganlığın olduğu ilçeler olarak dikkat çekiyor. EN GELİŞMİŞ BÖLGE MARMARA Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan İlçelerin Sosyo - Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması'na (İlçe SEGE-2022) göre, birinci kademe gelişmiş ilçeler, Marmara Bölgesi'nde 36, Ege Bölgesi'nde 13, İç Anadolu'da dokuz, Akdeniz Bölgesi'nde beş, Karadeniz'de iki, Doğu Anadolu ve Güneydoğu'da birer tane bulunuyor. Birinci kademe gelişmiş ilçelerin toplam nüfusu, 2020 yılı itibarıyla 25.3 milyon seviyesinde olup nüfusun yüzde 30.2'sini oluşturuyor. En gelişmiş ilçeleri kapsayan birinci gelişmişlik kademesinde genel olarak Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi yer alırken, Karadeniz Bölgesi'nden Trabzon - Ortahisar ve Samsun - Atakum, Doğu Anadolu Bölgesi'nden Erzurum - Yakutiye ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden Gaziantep - Şehitkamil ilçeleri birinci gelişmişlik kademesine girdi. BANKA ŞUBELERİ O İLÇELERDE Bu ilçelerde, Türkiye’deki tüm banka şubelerinin yüzde 49’u bulunuyor. Kartlı ödeme tutarının yüzde 56’sı da bu ilçelerde. Eğitim ve sağlık boyutlarındaki bütün değişkenlerde birinci gelişmişlik kademesi, en yüksek değerlere sahip. Araştırmaya göre ikinci kademede 173, üçüncü kademede 175, dördüncü kademede 215, beşinci kademede 222, altıncı kademede ise 121 ilçe bulunuyor. SAKARYA’DA DURUM Araştırmaya göre Sakarya ilçelerinin 5’i ikinci kademede, 7’si üçüncü kademede, 4’ü de dördüncü kademede yer aldı. İkinci kademede yer alan Serdivan Türkiye’nin en gelişmiş 77inci ilçesi olurken, Adapazarı 87’nci, Arifiye 106’ıncı, Sapanca 177’nci, Erenler de 179’uncu sırada yer aldı. Üçüncü kademeye giren ilçeler ise 253’üncü sıradaki Hendek, 285’inci sıradaki Karasu, 288’inci sıradaki Akyazı, 346’ıncı sıradaki Pamukova, 355’inci sıradaki Geyve, 367’nci sıradaki Söğütlü ve 397’nci sıradaki Ferizli oldu. Dördüncü kademedeki ilçeler ise şunlar: 468’inci Kocaali, 520’inci Kaynarca, 584’üncü Taraklı ve 597’nci Karapürçek. ANALİZ Araştırmada, Sakarya ilçelerinin yer aldığı ikinci, üçüncü ve dördüncü kademe ilçeler için yapılan değerlendirmeler şöyle: İkinci kademe: İkinci kademe gelişmiş ilçelerin toplam nüfusu 2020 yılı itibarıyla 33,5 milyon kişi seviyesinde olup ülke nüfusunun yüzde 40’ını oluşturmaktadır. Sosyo-ekonomik gelişmişlikleriyle doğru orantılı olarak bu ilçelerin de birinci kademe gelişmiş ilçeler gibi net göç hızının genelde pozitif olduğu ve toplamda diğer yerleşimlerden göç aldığı görülmektedir. Bu kademede yer alan ilçelerin de imalat sanayii ve hizmet sektörlerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu sektörlerdeki iş yeri sayıları, birinci kademedeki ilçelerle birlikte ülkemizin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturmaktadır. İmalat sanayiine benzer şekilde hizmet sektörleri iş yeri sayısının yaklaşık yüzde 35’i ikinci kademede bulunan 173 ilçededir. Turizm merkezi ilçeler dolayısıyla Türkiye’deki turizm yatırım-işletme ve belediye belgeli yatak sayısının yüzde 47’si bu kademe içerisindeki ilçelerde bulunmaktadır. Yaşam kalitesi boyutundaki değişkenlerde de genellikle birinci gelişmişlik kademesinden sonra bu kademedeki ilçeler en iyi değerlere sahiptir. Üçüncü kademe: Sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri birbirlerine benzeyen ve geniş bir coğrafyaya yayılan bu kademedeki ilçelerin eğitim, sağlık, yaşam kalitesi ve finans değişkenlerindeki ortalama değerleri, bazı ilçeler uç değerlere sahip olmasına rağmen birbirine yakın seviyededir. Üçüncü gelişmişlik kademesinde yer alan 175 ilçeden 124’ünde ilkokul ve üzeri kadın mezun nüfusun oranının yüzde 80’in üstünde seyrettiği buna karşın ilçelerin tümünde üniversite mezunu nüfus oranının yüzde 7 ila 25 arasında değiştiği görülmektedir. Dördüncü kademe: Bu kademede yer alan ilçelerin imalat sanayii ve hizmetler sektörleri iş yerleri Türkiye payları %3-4 arasında değişmektedir. Aynı şekilde bilgi yoğun hizmetler sektörlerindeki iş yerlerinin paylarına bakıldığında da bu kademedeki ilçelerin %3’lük bir paya sahip olduğu görülmektedir. Yaşam kalitesi boyutu değerlendirildiğinde dördüncü gelişmişlik kademesinde yer alan ilçelerin bu boyuttaki değişkenlerin genelinde ülke ortalamasının altında değerlere sahip olduğu ifade edilebilir