İsrail ile Hamas arasında varılan ateşkes anlaşması kapsamında serbest bırakılacak Filistinli tutuklular listesi tartışma yarattı. Hamas, yıllardır İsrail hapishanelerinde bulunan bazı siyasi liderlerin de bu listeye dahil edilmesinde ısrar ediyor.
İsrail Adalet Bakanlığı, anlaşma kapsamında serbest bırakılacak 250 tutuklunun isimlerini yayımladı. Ancak listede, Filistin direnişinin sembol isimleri olarak görülen Mervan Barguti ve Ahmet Saadet gibi yedi “yüksek profilli” isme yer verilmedi.
İsrail tarafı bu isimlerin serbest bırakılmasına karşı çıkarken, Hamas bu konuda geri adım atmıyor. Filistinli kaynaklar, ABD’nin Ortadoğu özel temsilcisi Steve Witkoff’un konuyu gündeme getirme sözü verdiğini açıkladı.
Rehine-tutuklu takası
Anlaşmanın ilk aşaması, Hamas’ın elinde tuttuğu 20 İsrailli rehinenin serbest bırakılması karşılığında 250 Filistinli tutuklunun salıverilmesini öngörüyor. Rehinelerin Pazartesi günü yerel saatle 12.00’ye kadar serbest bırakılması planlanıyor.
Hamas’ın elinde 48 İsrailli bulunduğu, bunlardan yalnızca 20’sinin hayatta olduğu düşünülüyor. Örgütün, ölen 26 kişinin naaşlarını da teslim etmesi bekleniyor. İki rehinenin akıbeti ise hâlâ bilinmiyor.
İsrail, cezaevlerindeki 250 Filistinliyi serbest bırakmanın yanı sıra, Gazze’de tutuklu yaklaşık 1.700 kişinin de bırakılabileceğini belirtti.
Hamas’ın talep ettiği isimler
Hamas, serbest bırakılacaklar arasında özellikle Mervan Barguti ve Ahmet Saadet’in bulunmasında ısrarcı.
Mervan Barguti, 2004 yılında beş İsraillinin ölümüyle sonuçlanan saldırıları planladığı gerekçesiyle beş kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Buna rağmen, yapılan anketler onun hâlâ en popüler Filistinli siyasi figür olduğunu gösteriyor. El Fetih’in önde gelen liderlerinden biri olan Barguti, birçok Filistinli tarafından “Filistin’in Nelson Mandela’sı” olarak anılıyor. Gözlemcilere göre serbest kalması hâlinde mevcut lider Mahmud Abbas’ın en güçlü rakibi olabilir.
Ahmet Saadet ise Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) Genel Sekreteri. 2008’de “yasadışı örgütü yönetmek” ve 2001’de İsrail Turizm Bakanı Rehavam Zeevi’nin öldürülmesi dâhil bazı saldırılarda rol almak suçlamasıyla 30 yıl hapse mahkûm edildi.
Saadet, 2006 seçimlerinde parlamentoya seçilmesinin ardından kısa süre sonra İsrail askerleri tarafından Jericho hapishanesine yapılan baskında tutuklanmıştı. O tarihten bu yana İsrail hapishanesinde bulunuyor.
Diğer tutuklular
Serbest bırakılması beklenen isimler arasında İslami Cihad komutanlarından Iyad Abu el Rub da yer alıyor. El Rub, 2000’li yılların başında 13 İsraillinin ölümüne yol açan intihar saldırılarını planlamakla suçlanıyor. İsrail Adalet Bakanlığı, El Rub’un Gazze’ye gönderilebileceğini ya da üçüncü bir ülkeye sürgün edilebileceğini açıkladı.
Savaşın bilançosu
7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail sınırından düzenlediği saldırılarda 1.200 kişi yaşamını yitirmiş, 251 kişi rehin alınmıştı. İsrail’in karşı saldırıları sonucu Gazze’deki can kayıpları, Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre 67.682’ye yükseldi.
Uluslararası kuruluşlar, İsrail’in Gazze’ye yönelik operasyonlarını “soykırım niteliği taşıyan eylemler” olarak değerlendiriyor.
