nsanlar gibi, kimi hayvanların da bağlarını sürdürmelerini sağlayan özel konuşma biçimleri olduğu hepimizin malumu. Peki onlarında yaşadığı bölgeye veya sosyal gruplara göre bir lehçesi var mı? İnsanlarda olduğu gibi hayvanlar aleminde de benzer bir durum geçerli mi? İşte bu soruların yanıtını merak eden bilim insanları, hayvanların da bir lehçesi olup olmadığını araştırarak hayvanların 'konuşma' biçimlerini araştırmış. National Geographic editörü Liz Langley'in haberine göre, hayvanlarında insanlar gibi yaşadıkları bölgelere göre değişen lehçeleri var. İspermeçet balinaları, bizdeki isim ve soyadı gibi, aileyi ya da sosyal grupları tanımlıyor olabilir. BALİNALAR, TIPKI BİZİM GİBİ BİRBİRLERİNE İSİMLERİYLE HİTAP EDİYOR OLABİLİR Belli aralıklarla çıkardıkları koda adı verilen klik sesiyle iletişim kuran ispermeçet balinalarının lehçesi olduğu biliniyor. Yeni bir araştırma kapsamında Karayipler’de yaşayan ispermeçet balinalarını altı yıl boyunca dinleyen akademisyen Shane Geor, bölgesel gruplara özgü kodalara sahip olduklarını ortaya çıkardı. Bu sesler, bizdeki isim ve soyadı gibi bireyleri, aileyi ya da sosyal grupları tanımlıyor olabilir. 'KIR KURDU İLE KIZIL KURT ULUMASININ ARASINDA LEHÇE FARKI VAR' Başka bir hayvan lehçesi çalışmasında, köpek, kır kurdu ve çeşitli kurt türlerine ait 2 bin uluma sesini bilgisayar algoritmaları kullanarak analiz eden araştırmacılar, bu sesleri 21 uluma çeşidine indirgediler. Araştırma her türün ulumasının, sabit bir tondan inişli çıkışlı tona kadar farklılık gösterdiğini ortaya koyuyor. Araştırmanın başkanlığını yapan Cambridge Üniversitesi’nden Arik Kershenbaum, kızıl kurtlarla kır kurtlarının farklı ses tonlarında uluduğunu, kutup kurtlarının ise aynı ses tonunu kullandığını söylüyor. Primatlar. lehçeleri olduğu bilinen hayvanlar arasında gösteriliyor. 'PRİMATLAR VE KUŞLARIN HANGİ BÖLGEDEN OLDUĞUNU DİNLEYEREK ANLAYABİLİRSİNİZ' Kershenbaum, evrimde en yakın akrabamız sayılan büyük maymunların dil konusunda becerikli olmadığı için, dilin evrimini incelemenin yollarından biri olarak, daha uzaktan akraba ama daha konuşkan türlerde iletişimin oynadığı role bakmak gerektiğine dikkat çekiyor. Araştırmaya katılan bilim insanlarına göre lehçeleri olduğu bilinen diğer hayvanlar arasında primatlar ve çok sayıda kuş yer alıyor. Massachusetts Üniversitesi onursal profesörlerinden Donald Kroodsma bu durumu, "Bazıları öyle farklı ötüyor ki bir alaycı kuşun hangi bölgeden olduğunu sadece dinleyerek anlayabiliyorsunuz" sözleriyle izah ediyor. Morina balıkları yaşadıkları bölgeye göredeğişen oldukça geniş bir ses dağarcığına sahip. 'KARMAŞIK SES ÇIKARABİLEN HAYVANLARDA LEHÇE FARKLILIKLARI OLDUKÇA YAYGIN' Bilim ve Teknik Dergisi'nde konu hakkında makalesi yayımlanan Mesut Erol, yarasalar ve deniz memelileri gibi karmaşık sesler çıkarabilme becerisine sahip canlılar arasında lehçe farklılıklarının oldukça yaygın olduğunu söylüyor. Erol'a göre, bu canIıların ortak özelliği, dil gelişiminin yapı taşlarını oluşturan, duydukları sesleri kopyalama ve doğaçlama yeteneğine sahip olmaları. 'BALIKLARDA AKSAN FARKLILIKLARI VAR' Suda yaşayan canlılar arasında, deniz memelilerine ek olarak bazı balık türlerinde de aksan farklılıklarının görüldüğüne dikkat çeken Erol, "Örneğin, hava keselerini titreştirerek ses çıkarabilen morina balıkları oldukça geniş bir ses dağarcığına sahip. Güncel çalışmalar Amerikalı morinaların daha derin ve kısa vuruşlu seslerle iletişim kurduğunu, Avrupalı morinaların ise tiz ve uzun hırıldamaları tercih ettiğini ortaya çıkardı" diyor. Daman cinsi yaban farelerinin söyledikleri şarkılar mesafe arttıkça değişiyor. 'ARALARINDAKİ MESAFE ARTTIKÇA AKSANLAR DEĞİŞİYOR' Afrika'da ve Orta Doğu'nun bir bölümünde yaşayan Daman cinsi yaban farelerinin, koloniler arasında, mesafe arttıkça söyledikleri şarkıların nota dizilimlerinin çeşitlilik gösterdiğini ifade eden Mesut Erol, ötücü kuşlar, köpekler ve inekler de yaşadıkları coğrafyaya göre farklı lehçelere sahip hayvanlar arasında. (artigercek.com)