508 sayfalık raporda çarpıcı tespitler
Erzincan’ın İliç ilçesinde Anagold Madencilik’e ait Çöpler Altın Madeni’nde 13 Şubat 2024’te yaşanan faciaya ilişkin hazırlanan 508 sayfalık yeni bilirkişi raporu mahkemeye sunuldu.
Altısı profesör 12 uzmandan oluşan bilirkişi heyeti, kazayı üç aşamada inceledi: “Projelendirme ve tasarım aşaması”, “Faaliyetin yürütülme aşaması” ve “Kazanın gerçekleştiği gün.”
“Yalnızca kurak senaryolar üzerinden hesap yapılmış”
Raporda, tasarım aşamasında drenaj sistemi ve doygunluk yönetiminin yetersiz kurgulandığı, taban drenaj kapasitesi ve tıkanmaya dayanıklılığın yeterince çözümlenmediği vurgulandı.
Bilirkişiler, stabilite hesaplarının yalnızca “statik/kurak koşullara” göre yapıldığını, “aşırı yağış, yoğun sulama veya tıkanma” gibi olumsuz senaryoların dikkate alınmadığını belirtti.
Ayrıca, laboratuvar deneylerinde elde edilen değerlerin üst sınırının kullanıldığı, yani tasarım parametrelerinin iyimser biçimde seçildiği kaydedildi. İzleme altyapısının yetersiz planlanması da “özensiz davranış” olarak değerlendirildi.
“Uyarılar dikkate alınmadı, tahliye süreci işletilmedi”
Faaliyetin yürütüldüğü dönemde ise aşırı yükleme ve su yönetimindeki hataların, gevşek prosedürlerin ve çalışanlara yönelik yetersiz eğitimlerin kazayı tetiklediği ifade edildi.
Raporda, 2022 yılında yaşanan küçük çaplı şev kaymasının ardından önerilen önlemlerin uygulanmadığı, risk analizlerinin güncellenmediği ve “kötü gün senaryolarının” dikkate alınmadığı vurgulandı.
TARP sistemine göre 8–12 Şubat 2024 arasında deplasmanların kritik seviyeye ulaşmasına rağmen tahliye süreci başlatılmadı.
Olaydan bir gün önce “kırmızı tehlike” seviyesi oluştuğu halde, gerekli önlemler alınmadı.
“Saha geç kapatıldı, çalışanlar tehlikeye gönderildi”
Göçük günü olan 13 Şubat’ta deplasman hızlarının 70–110 mm/saat düzeyine çıktığı, buna rağmen saha faaliyetlerinin geç ve kısmi biçimde durdurulduğu tespit edildi.
“Alanı durdurma” talimatının saat 10.50’de e-posta ile verildiği, ancak liç solüsyonu beslemesinin 13.00’e kadar sürdüğü belirtildi.
Bazı çalışanların çatlağı gözlemlemek için tehlikeli bölgeye yeniden girdiği, bu durumun “acil durumda koordinasyon eksikliğini” ortaya koyduğu ifade edildi.
Anagold yöneticileri için “ağır kusur” tespiti
Raporun sonunda bireysel sorumluluklara ilişkin çarpıcı değerlendirmeler yer aldı.
Buna göre:
- Iain Ronald Guille (Operasyon Başkan Yardımcısı)
- Ali Rıza Kalender (Kıdemli Geoteknik Mühendisi)
- Kenan Özdemir (Operasyon Direktörü)
“ağır derecede özene aykırı hareket etmekle” suçlandı.
Ayrıca GRE firmasında görev yapan Luis Quirindongo, Vinh Luu Le, Kevin Gunesch ve Anagold A.Ş. altyapı müdürü Kevin Joseph Regan da “ağır özensizlik” ile sorumlu tutuldu.
Bilirkişi: “İhmal zinciri faciayı büyüttü”
Bilirkişi heyeti, tüm teknik ve idari eksikliklerin zincirleme şekilde ilerleyerek faciaya yol açtığını belirtti.
Rapor, olayın münferit bir teknik hata değil, tasarım, işletme ve yönetim süreçlerinde süregelen kurumsal ihmalin sonucu olduğunu vurguladı.
