“Karanlık tarafa” geçenler hep vardı. Uzun zaman önce de karanlık tarafa geçenleri görmüştük. Bir de yeni geçenler ya da yeni fark ettiklerimiz var. Kişisel olarak farklı, etkileri başka başka ama tanıdık hikâyeler…
“Karanlık tarafa geçmek”, Star Wars evreninin en trajik sözü ve aslında öykünün özüdür. Aşina olanlar bilir. Star Wars evreninde “karanlık taraf” temsili demokrasi, kurumlar, hukuk, senato ve çoğulculuk gibi değerlere dayalı Galaktik Cumhuriyetin karşısında tek adam yönetimi, otoriterlik, kuvvetler ayrılığının yok oluşuyla özdeşleşen Galaktik İmparatorlukla temsil edilir.
Anakin Skywalker, Star Wars evreninin en trajik ve epik karakterlerinden biridir. Onun karanlık tarafa geçişi, Cumhuriyet’in çöküşü ve İmparatorluğun doğuşuyla paralel bir trajedidir. Star Wars serisi aslında Anakin Skywalker’ın karanlık tarafa geçişi ve Darth Vader’a dönüşme öyküsüdür.
Küçük yaşta Jedi düzenine katılan ve ileride Cumhuriyet’i koruyacak bir Jedi Şövalyesi olması beklenen Anakin’i karanlık tarafa çeken kişi ise Cumhuriyet Şansölyesi Palpatine’den başkası değildir. Palpatine hem Galaktik Cumhuriyet’in Şansölyesi hem de gizli kimliğiyle bir Sith Lordudur. Çift taraflı oynar. Sith Lordu, Star Wars evreninde karanlık tarafın güçlü, acımasız ve manipülatif figürlerine verilen unvandır.
Anakin, karanlık tarafa geçtikten sonra Jedi Tapınağı’na saldırır, hatta Jedi gençlerini bile öldürür. Sonunda Obi-Wan Kenobi ile ölümcül bir düelloya girer ve ağır şekilde yaralanır. Palpatine, Anakin’in yanmış bedenini kurtarır ve onu meşhur siyah zırhı içinde Darth Vader olarak yeniden hayata döndürür.
Anakin Skywalker’ın karanlık tarafa geçişi ve Darth Vader’a dönüşmesi sadece Star Wars evrenine özgü sembolik bir olay değildir. Özellikle siyasette yaygın görülen bir haldir. Anakin’in Vader’a dönüşmesi kendi çevresine, değerlerine, habitusuna ihanet ederek karşı tarafın hizmetine girenleri anlatan epik bir öyküdür. Çıkarılacak çok ders var.
Karanlık tarafa geçenlerin motivasyonları çok çeşitli olabilir: Kişisel hırslar, ekonomik ve siyasi güç tutkusu, tarihe geçme arzusu, travmalar, ihanete uğrama duygusu, intikam, nefret, zayıflıklar, çevresel etkiler, manipülasyon, propaganda, kolektif akla güvensizlik, hayali düşmanlardan (dış güçler) korku... Tüm bu motifler genç Anakin’i, en nefret ettiği şeye, bir Sith Lorduna dönüştürür.
Anakin Skywalker’ın Darth Vader’a dönüşmesi yalnızca bireysel bir trajedi değil, otoriterliğe, güç saplantısına, siyasi yozlaşmaya ve toplumsal çürümeye dair sinematografik bir alegoridir. Bu alegori, kriz dönemlerinde toplumların güvenlik uğruna özgürlüklerinden nasıl vazgeçtiğini çağrıştırır. Otoriter rejimlerin halkın korkularını manipüle ederek önce hayali bir düşman yaratıp, sonra o düşmandan koruma vaadiyle iktidarı tekellerine almalarını da…
Anakin’in Vader’a dönüşüm süreci korkunun manipülasyona zemin oluşturması, güvenlik vaatleriyle otoriterliğe geçiş, popülist liderliğin yükselişi ve kişisel trajedilerin siyasi ve toplumsal felaketlere yol açması gibi birçok katmanı içinde barındırır.
Bugün herhangi bir otoriter rejime bakın; devşirilmiş nice Anakin göreceksiniz!
Kimileri epik bir kahramanın karanlık tarafa geçişi, kimileri ise sıradan bir vakadır. Bazıları geniş kitlelerde hayal kırıklığı ve öfke yaratır, bazıları ise sadece eski yol arkadaşlarının bildiği küçük bir detaydan ibarettir. İkinciler, karanlık tarafa geçtikten sonra, önemli olduklarını hissettirmek için olmadık işler yaparlar ama çoğu zaman ne yapsalar tarihe geçecek kadar etkili olamazlar.
Her karanlık tarafa geçiş bir Anakin Skywalker hikâyesi değildir. Karanlık tarafa geçenlerin bir bölümünün trajedisi sıradan bir ihanet olarak kalmaktan ibarettir. İster epik ister sıradan bir ihanet olsun her karanlık tarafa geçişin kişisel ve toplumsal bedeli olduğu şüphesiz.
Karanlık tarafa Anakin Skywalker gibi görece genç yaşta geçip siyah bir zırh içinde uzun bir azap dönemi yaşayanlar olduğu gibi yaşamının son demlerinde bir maskeye bile ihtiyaç duymadan geçenlere de rastlanır. Hangisi daha büyük trajedi ve azap? Bilinmez! “Yaşamı boyunca herkes kendi heykelini yontar” derler. Karanlık tarafa geçenler de öyle.
Meraklısına not: Şairin “melalini bilmeyen nesle aşina değiliz” dediği gibi, Star Wars evrenini bilmeyen nesle aşina değiliz. Bu vesileyle izlememiş olanlara klasik Star Wars serisini şiddetle tavsiye etmiş olayım!