Mısır’ın Şarm eş‑Şeyh kentinde pazartesi günü yapılacak “Şarm eş‑Şeyh Barış Zirvesi”ne 20’den fazla ülke davet edildi. Zirvenin eş başkanları ABD Başkanı Donald Trump ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es‑Sisi olacak; toplantının ana gündemi Trump’ın 20 maddelik “Gazze planı”nın hayata geçirilmesine ilişkin adımlar ve Gazze’nin yeniden inşasında hangi aktörlerin hangi rolleri üstleneceği.
Zirve, 9 Ekim’de varılan “ateşkes ve esir takası” anlaşmasının müzakerelerine ev sahipliği yapan Şarm eş‑Şeyh’te gerçekleştirilecek. Toplantıda planın uygulanması için atılacak adımlar, Gazze’nin yönetim yapısının yeniden kurgulanması ve yeniden inşa sürecinde uluslararası paydaşların görev dağılımı gibi başlıkların ele alınması bekleniyor. Türkiye’nin de içinde olacağı belirtilen bir “Gazze Görev Gücü” kurulması öngörülüyor.
Trump’ın 20 maddelik planı, Gazze’nin “apolitik” Filistinlilerden seçilecek bir heyet ve asıl yetkiyi elinde tutacak bir küresel sermaye ekibi tarafından yönetilmesini öneriyor. Plana göre İsrail’in saldırıları derhal sona erdirilmiyor; ateşkes “kademeli geri çekilme için koşullar sağlanana kadar” devam edecek biçiminde düzenleniyor. Rehinelerin serbest bırakılması karşılığında İsrail cezaevlerindeki yaklaşık 2 bin Filistinli’nin salıverilmesi öngörülüyor; Hamas ve tüm direniş gruplarından silahsızlanma isteniyor. Teslimiyeti kabul eden Hamas mensuplarına “af” sağlanacağı ve Gazze’den ayrılmak isteyenlere izin verileceği planın maddeleri arasında yer alıyor.
Planın uygulanmasında rol alması öne sürülen isimler ve aktörler arasında Tony Blair’in de bulunduğu, Trump başkanlığında “sömürge valileri komitesi” olarak nitelenen bir ekip var. Sızdırıldığı iddia edilen listede Aryeh Lightstone, Mısırlı iş insanı Naguib Sawiris ve Wall Street yatırımcısı Marc Rowan gibi isimler yer alıyor.
Metinde yer verilen rakamlara göre, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten ateşkesin yürürlüğe girdiği 10 Ekim 2023’e kadar süren saldırılarında 67.682 kişi hayatını kaybetti, 170.033 kişi yaralandı. Plan, eleştirmenler tarafından “uluslararası işgal ve rant projesi” olarak nitelendiriliyor; Gazze’nin küresel sermayenin denetimine verilmesi ve direniş güçlerinin tasfiyesi yönündeki hükümler sert tepki çekiyor.
Zirvede alınacak kararlar, planın uygulanma takvimi, yeniden inşa projelerinin finansman ve yönetim mekanizmaları ile görev dağılımı gibi somut adımları belirleyecek. Uluslararası aktörlerin rolü ve planın Filistin tarafında kabul görüp görmeyeceği, bölgedeki siyasi ve insani geleceği doğrudan etkileyecek.