Covid-19 salgının yayılma hızının azalmasıyla normalleşme sürecine giren Türkiye'de "kontrollü sosyal hayat" kapsamında çok sayıda farklı uygulamaya devam ediliyor. Hafta sonları bazı şehirleri getirilen sokağa çıkma yasaklarının haricinde günlük hayatta uymamız gereken yeni kurallar ile karşı karşıya kalıyoruz. Peki 1 Haziran'dan beri tedbirler kademeli olarak hafifletilirken, "yeni normal" hayatımızda hangi kurallara uymamız gerekiyor? 1- Kalabalıklardan uzak durma Avrupa'da birçok ülkede belli sayının üzerinde toplanmalar yasaklandı. Örneğin Fransa'da 10'dan fazla kişi veya Almanya'da 2'den fazla ailenin bir araya gelerek toplanması yasak. Türkiye'de ise buna benzer bir genelge veya kural bulunmuyor. Her ne kadar resmi olarak toplanmalara limit konulmasa da günlük hayatta görüştüğünüz kişilerin sayısını düşürmek Covid-19'a yakalanma riskinizi de azaltıyor. Bu nedenle mümkün olduğu kadar kalabalık ortamlardan uzak durmada böyle ortamlara girmek zorunda kaldığınızda ise sosyal mesafe kurallarına mümkün mertebe uymada fayda var. 2- Maske takma zorunluluğu Türkiye'de kalabalık ortamlarda maske takma zorunluğu, "kontrollü sosyal hayat" sürecinde de devam ediyor. Buna göre pazar yerleri, marketler, AVM'ler, toplu ulaşım araçları, taksiler, kuaförler ve berberlerde maske takmak zorunlu. Bu yerlerin haricinde ise 25 ilde sokağa çıkan kişilerin de maske takması gerekiyor: Aydın, Balıkesir, Denizli, Eskişehir, Kahramanmaraş, Kocaeli, Konya, Muğla, Sakarya, Şanlıurfa, Adıyaman, Afyonkarahisar, Amasya, Bolu, Bartın, Burdur, Düzce, Isparta, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Kırklareli, Rize, Siirt ve Uşak. Maskesiz sokağa çıkmanın yasaklandığı 25 ilin yanı sıra İzmir, Gaziantep, Giresun, Karaman, Kayseri, Ordu, Trabzon, Tunceli, Van, Kırıkkale ve Manisa'nın merkez ve bazı ilçelerindeki bir kısım cadde ve sokaklarda, ayrıca Bitlis'in Tatvan ilçesi ile Çanakkale'nin Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinde maske kullanımı zorunlu hale getirildi. 3- Restoran ve kafelere getirilen yeni kurallar Covid-19 salgını nedeniyle uzun süre kapalı kaldıktan sonra yeniden açılan yerlerin arasında restoran ve kafeler de bulunuyor. Ancak işletmelerin açılabilmek için önceden bir sosyal mesafe planı hazırlayarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'na sunması gerekiyor. Bakanlığın genelgesine göre işletmelere girişlerde "termal kamera veya temassız ateş ölçümü" uygulanması ve misafirlere girişte el antiseptiği sunulması gerekiyor. Genelgede ayrıca, "Yemek servisi verilen masalar arası mesafe 1,5 metre, yan yana sandalyeler arası 60 cm olacak şekilde düzenlenir. Servis personeli, servis esnasında mesafe kurallarını korumaya ve temastan kaçınmaya özen gösterir" ifadeleri yer alıyor. Bunların haricinde çok sayıda hijyen kuralına da uyması gereken işletmeler, sundukları plan ile bakanlıktan onay aldıktan sonra açılabiliyor. 4- Turizm tesislerinde uygulanacak yeni kurallar Restoran ve kafeler gibi turizm sektöründeki konaklama tesislerinin de normalleşme sürecinde yeni kurallara riayet etmesi gerekiyor. Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yayımladığı genelgede, konaklama tesislerine de çok sayıda yeni kural getiriliyor. Özellikle hijyen konusunda detaylı açıklamaların bulunduğu genelgeye göre misafirlerden son 14 gün içerisinde bulundukları yerler, varsa kronik rahatsızlıkları ve Covid-19 geçirip geçirmediklerine ilişkin bilgilendirme istenecek. 5- 18 yaş altı ve 65 yaş üstüne getirilen sokağa çıkma yasağı Diğer yandan "kontrollü sosyal hayat" sürecinde Covid-19'a karşı risk grubunda bulunan 65 yaş ve üzerideki kişiler ile 18 yaş ve altındakilere yönelik sokağa çıkma yasakları devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 29 Mayıs günü yaptığı konuşmada sokağa çıkma yasaklarının bu kişiler için devam edeceğini ancak 65 yaş ve üzerindekilerin pazar günleri 14.00-20.00 saatleri arasında istisnai olarak dışarı çıkabileceklerini açıklamıştı. 0-18 yaş grubundakiler ise çarşamba ve cuma günleri 14.00-20.00 saatleri arasında sokağa çıkma sınırlamasına tabi değil. 6- Yurt dışına seyahat ve yurt dışından dönüş Covid-19'un tüm dünyaya hızlı bir şekilde yayılabilmesinin arkasında ülkeler arası uçuşların sıklığı geliyor. Bu kapsamda Türkiye de dahil çoğu ülke, uluslararası seyahatlere kısıtlama getirdi. Bu kısıtlamalar kapsamında bazı ülkelerden gelen yabancı vatandaşların Türkiye'ye girmesi mümkün değil. Bu ülkelerden gelen Türk vatandaşlarınınsa 14 gün boyunca zorunlu karantinada kalması gerekiyor. Türkiye'nin resmi sitelerde bu ülkelerin tam listesi bulunmazken ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nin sitesine göre bu ülkeler şöyle: Almanya, Angola, Avusturya, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Cezayir, Cibuti, Çad, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, Ekvatoryal Gine, Fas, Fildişi Sahilleri, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Guatemala, Gürcistan, Güney Kore, Hindistan, Hollanda, Irak, İran, İrlanda, İspanya, İsviçre, İtalya, Kamerun, Kanada, Karadağ, Kazakistan, Kenya, Kıbrıs, Kolombiya, Kosova, Kuveyt, Kuzey Makedonya, Letonya, Lübnan, Macaristan, Moğolistan, Moldova, Mısır, Moritanya, Nepal, Nijer, Norveç, Özbekistan, Panama, Peru, Polonya, Portekiz, Slovenya, Suudi Arabistan, Sri Lanka, Sudan, Tayvan, Tunus, Ukrayna, Umman, Ürdün ve Yunanistan. Yasak bulunmasa bile yurt dışı seyahatlerinizi, zorunlu bir durum olmadıkça ertelemenizde fayda var. 7- HES Kodu Günlük hayatımızda daha fazla yer edinecek yenilikler arasında akıllı telefon uygulaması Hayat Eve Sığar da bulunuyor. Ulaşım ve ziyaret gibi işlemlerde Covid-19 hastalığı açısından herhangi bir risk taşımadığınızı göstermek için bu uygulama aracılığıyla üreteceğiniz size özel bir kodu kullanmanız gerekecek. 8- Yeni alışkanlıklar Tüm genelge ve resmi uygulamaların haricinde normalleşme sürecinde yeni alışkanlıklar da edinmemiz gerekecek. Bunların en başında görüştüğümüz kişilerle en az 1,5 metrelik bir mesafe koruma geliyor. Kişisel hijyenin önemi de son dönemde daha fazla anlaşılıyor. Mümkün olan her fırsatta elleri sabunla yıkamak Covid-19'a karşı alınabilecek en etkili önlemlerin başında geliyor. Sokağa çıkma yasaklarından etkilenmiyor olsanız bile koronavirüs salgınına karşı risk grubunda bulunuyorsanız, başka insanlarla temasınızı en aza indirmeniz gerekecek. Toplu taşımaya da zorunlu kalmadıkça binmemeniz tavsiye ediliyor. Son olarak hastalık belirtileri gösteriyorsanız evde kalmanız, herkesin sağlığı için çok önemli. Sizde çok küçük belirtiler gösterse de Covid-19'u taşıyorsanız, tanıdığınız ve tanımadığınız kişilerin hayatını kaybetmesine yol açabilirsiniz. Bu nedenle sağlık durumunuzu da yakından takip etmeniz gerekiyor.