POS cihazlarındaki yüksek komisyon oranları, esnaf, banka ve tüketici arasındaki gerilimi yeniden tırmandırdı. Bankaların uyguladığı yaklaşık yüzde 4'lük kesintiler nedeniyle, birçok esnaf bu maliyeti doğrudan tüketiciye yansıtmaya başladı. Böylece kredi kartıyla ödeme yapmak isteyen vatandaş, alışverişinde beklenmedik ek ücretlerle karşılaşıyor. Artan şikayetler karşısında Maliye Bakanlığı, "Karta fark isteyen esnafı bildirin" çağrısında bulundu.
Bir dönem kayıt dışı alışverişin kapısını aralayan IBAN ile ödeme yöntemi de rafa kalktı. Vergi Denetim Kurulu’nun sıkı takibi sonucu esnaflar, IBAN’la ödeme almaktan kaçınmaya başladı. Bu durum, komisyon maliyetlerinin yeniden gündeme gelmesine neden oldu. Artık neredeyse tüm sektörlerde, sigaradan tekstile, tatlıdan çiçeğe kadar kredi kartı ile yapılan alışverişlerde fiyat farkı uygulanıyor.
POS komisyonlarının geri ödeme süresine göre değişmesi de esnafı zor durumda bırakıyor. Eğer tahsilat hemen ertesi gün yapılırsa, banka yüzde 4’e kadar kesinti yapıyor. Ödemeyi birkaç gün geciktirmek komisyonu azaltsa da, nakit akışını bekleyemeyen küçük esnaf için bu seçenek cazip olmuyor. Hemen tahsilat isteyen bir esnaf, ürün bedelinin ciddi bir kısmını bankaya bırakmak zorunda kalıyor. Özellikle düşük kâr marjı ile çalışan esnafta bu kesintiler, neredeyse tüm kazancı yok ediyor.
Taksitli satışlarda ise durum daha da ağırlaşıyor. Banka ile yapılan anlaşmalarda taksit sayısı arttıkça komisyon oranı da yükseliyor. İki taksitli işlemlerde komisyon oranı yüzde 5.5’e, üç taksitte ise yüzde 7.45’e kadar çıkıyor. Üstelik POS cihazlarının bakım, yazılım ve diğer işlemler için de ek ücretler talep ediliyor. Tüm bu giderler üst üste bindiğinde küçük esnafın rekabet şansı giderek azalıyor.
Kredi kartıyla ödeme yapan tüketiciden ek ücret talep edilmesi ise açık şekilde yasaya aykırı. 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17. maddesi, bu uygulamayı açıkça yasaklıyor. Tüketici Hakem Heyetleri’nin bu konuda verdiği emsal kararlar bulunurken, vatandaşlara haklarını aramaları için çağrılar yapılıyor. Bankalar da yasa dışı işlem yapan üye işyerlerinin sözleşmelerini feshedebiliyor.
Özellikle sigara satışlarında başlayan ve ardından tüm sektörlere yayılan bu uygulama, Kurban Bayramı’nda da kendini gösterdi. Kurban satış noktalarında IBAN ya da nakit dışında ödeme kabul edilmedi, hatta birçok noktada para sayma makineleri kullanıldı. Tüm bu gelişmeler, Türkiye’de ödeme sistemleri üzerinden süregelen krizlerin henüz çözülemediğini bir kez daha gözler önüne seriyor.