Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) verilerine göre, Türkiye’de toplanan vergi gelirlerinin yüzde 85’ini dar ve orta gelirli vatandaşlar ödüyor. Büyük holdingler ve finans kuruluşları ise her 100 liralık verginin yalnızca 15 lirasını karşılıyor.
Karar’dan Mine Açar’ın haberine göre; dev cirolara sahip şirketlerin bulunduğu 1,2 milyon kurumlar vergisi mükellefinin bu yılın ilk 7 ayında ödediği vergi ortalama 455 bin lira oldu. Geçen yıl aynı dönemde ödenen toplam kurumlar vergisi 480,1 milyar lira iken, bu yılın aynı döneminde rakam 550,8 milyar liraya çıktı.
Hükümetin istisna ve muafiyet uygulamaları nedeniyle tahsil etmekten vazgeçtiği vergi miktarı 2023’te 1,4 trilyon lira, 2024’te 2,2 trilyon lira olurken, bu yıl için bu tutarın 3 trilyon liraya ulaşacağı hesaplanıyor. Vergi uzmanları, bu istisna ve muafiyetler kaldırıldığında bütçenin fazla verebileceğine dikkat çekiyor.
Vatandaştan alınan yük
Standart bir otomobil alan bir vatandaşın ödediği vergi, yalnızca ÖTV ve KDV kalemlerinden 750 bin lirayı buluyor. Üstelik bu tutara benzin ve Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) dahil değil.
Uzmanlar, şirketlerin büyük çoğunluğunun zarar gösterdiğini veya çok düşük kâr beyan ettiğini belirterek, “Vazgeçilen vergilerin yüzde 75’i Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine ait” değerlendirmesini yaptı.
“Kaynak dış borca yönlendirilmeli”
Prof. Dr. Ahmet Erol, konuya ilişkin makalesinde, devletin tahsil etmekten vazgeçtiği vergilerin ekonomik sonuçlarının yeniden hesaplanması gerektiğini vurguladı. Erol, “Etkin kullanılmayan, sosyal ve siyasal amaçları itibarıyla vazgeçilebilir vergi harcamalarından feragat edilerek bu kaynak 265,4 milyar dolarlık dış borç stokunun kapatılmasına yönlendirilirse, gelecek kuşakların üzerindeki yük azaltılabilir” dedi.