Türkiye’de öğrenciler arasında yaşanan akran şiddeti son yıllarda ciddi bir artış gösterdi. İstanbul Kültür Üniversitesi Adalet ve Suç Psikolojisi Laboratuvarı’nın 2024 verilerine göre, 0-17 yaş aralığındaki çocuklar arasında meydana gelen şiddet olaylarında 2023’e kıyasla yüzde 52 artış tespit edildi. Şiddet olaylarının yüzde 48’inde kesici-delici alet, yüzde 14’ünde ise yumruk ve kaba dayak kullanıldığı belirtildi.
PISA ve TÜBİTAK verileri: Zorbalık okul öncesinden liseye kadar yayılmış durumda
PISA 2022 verilerine göre Türkiye’de her dört öğrenciden biri ayda birkaç kez akran zorbalığına maruz kalıyor. TÜBİTAK destekli araştırmaya göre ise zorbalığa uğrama oranı ilkokulda yüzde 69, ortaokulda yüzde 72, lisede yüzde 68; zorbalık yapma oranı ise sırasıyla yüzde 36, yüzde 57 ve yüzde 61 olarak ölçüldü. Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2024 yılının 11 ayında 185 bin 899 çocuk, akran zorbalığı nedeniyle psikolojik danışmanlık hizmeti aldı.
Doç. Dr. Ayhan Erbay: “Şiddetin kökeninde çevresel ve bireysel etkenler var”
Milliyet'in haberine göre, İstanbul Kültür Üniversitesi Adalet ve Suç Psikolojisi Laboratuvarı Direktörü Doç. Dr. Ayhan Erbay, okulda şiddete başvuran çocukların genellikle ihmal edilmiş, istismara uğramış veya aile içi şiddete tanık olmuş bireyler olduğunu belirtti. Düşük akademik başarı, dürtü kontrolü sorunları, empati eksikliği ve DEHB gibi rahatsızlıkların da şiddet davranışlarını artırdığı ifade edildi. Erbay, Kovid-19 pandemisinin de önemli bir kırılma noktası olduğunu ve çocukların evdeki gergin ortamdan şiddeti bir çözüm aracı olarak öğrenmiş olabileceğini vurguladı.
MEB, zorbalığı disiplin suçu olarak tanımladı
Milli Eğitim Bakanlığı, 2022 yılında yaptığı yönetmelik değişikliğiyle akran zorbalığını disiplin suçu kapsamına aldı. Bu çerçevede, öğrenciler hakkında uyarıdan okul değiştirmeye kadar farklı disiplin cezaları uygulanabiliyor.
Basına yansıyan bazı olaylar:
- Üsküdar: Özel bir okulda 16 yaşındaki bir öğrenci, sınıf arkadaşını tuvalette bıçakladı.
- Sultanbeyli: Liseli öğrenci okul bahçesinde husumetli olduğu sınıf arkadaşını bıçakladı.
- Diyarbakır: Lise öğrencisi kız, okul çıkışı dövülerek darbedildi.
- İzmir: Okul dışında çıkan bıçaklı kavgada 5 öğrenci yaralandı.
- Edirne ve Kocaeli: Farklı liselerde çıkan kavgalar bıçaklı saldırılarla sonuçlandı.
- Gaziosmanpaşa: Dört kız öğrenci, bir öğrenciyi darbederek saçını koparıp kameraya gösterdi.
Veliler de olaylara karışıyor
İstanbul Ortaköy’de, çocukları arasında yaşanan şiddet iddiası sonrası iki veli sokak ortasında bıçaklı kavgaya tutuştu. Olayda bir veli ağır yaralanırken, diğer veli tutuklandı.
Adlî başvuru çağrısı
Okulda zorbalığın veya akran şiddetinin ortaya çıkması halinde mağdur olan çocuğun ailesinin mutlaka adli şikâyette bulunmasını öneren Ayhan Erbay, bunun, mağdur çocuğun adalet duygusunu tamir etmeye ve faillerin tekrar suç davranışını göstermesini engellemeye yarayacağını belirtti.