Hayatımızın ilk günleri, ilk adımlarımız ve ilk kelimelerimiz önemli dönüm noktalarıdır; ancak çoğunu hatırlamayız. Bu durum, “çocukluk amnezisi” olarak adlandırılıyor. ABD’de Yale Üniversitesi’nden psikoloji ve beyin cerrahisi profesörü Nick Turk-Browne, sorunun iki temel soruya dayandığını söylüyor: Bebeklikte anılar oluşuyor mu, oluşuyorsa bunlara erişilemiyor mu?
Geçmişte araştırmacılar, bebeklerin hafıza oluşturamadığını düşündü. Bunun sebebi olarak konuşma yeteneği ve benlik duygusunun gelişmemiş olması veya hipokampüsün tam olarak olgunlaşmamış olması gösteriliyordu. Turk-Browne, hipokampüsün bebeklik döneminde boyutlarının iki katından fazla arttığını ve nöral devre eksikliğinin anı depolanmasını etkileyebileceğini belirtiyor.
Ancak Turk-Browne’un bu yıl yaptığı deneyler farklı bir tablo çiziyor. Araştırmada 4–24 aylık 26 bebeğe görüntüler gösterilip hipokampüs aktiviteleri ölçüldü. Bebekler, daha önce gördükleri fotoğrafları yeni fotoğraflardan ayırt edebiliyorsa hafızalarının çalıştığı varsayıldı. Sonuçlar, özellikle 12 aylıktan büyük bebeklerde hipokampüsün anı oluşturabildiğini gösteriyor.
Anılar nereye gidiyor? Prof. Turk-Browne, bebeklerin anıları depolayıp depolamadığını anlamak için bu çalışmaların bir ilk adım olduğunu söylüyor. Farelerde yapılan deneyler, bebeklikte öğrenilen bilgilerin yetişkinlikte unutulabildiğini, ancak hipokampüsün eski aktif kısımları uyarıldığında hatıraların geri getirilebildiğini gösteriyor. İnsanlarda ise durum henüz netleşmiş değil.
İngiltere Westminster Üniversitesi’nden Prof. Catherine Loveday, çocukların konuşabildikleri andan itibaren anı oluşturabildiğini belirtiyor. “Küçük çocuklar kreşten döndüklerinde yaşadıklarını anlatabilir; ancak yıllar sonra çoğunu hatırlamazlar. Anılar orada, sadece kalıcı değiller” diyor. Prof. Loveday ayrıca, bebeklikte hatırladığımızı sandığımız anıların aslında yeniden yapılandırılmış olabileceğine dikkat çekiyor.
Turk-Browne, çocukluk amnezisinin gizeminin kimliğimizle bağlantılı olduğunu söylüyor:
“Hayatımızın ilk birkaç yılında bazı şeyleri hatırlamamak, insanların kendileri hakkındaki düşüncelerini gerçekten zorlayabilir.”