Dünyanın önde gelen gazetelerinden New York Times’ta yayımlanan kapsamlı bir analiz, İstanbul için uzun süredir dile getirilen deprem riskini yeniden gündeme taşıdı. Haberde, Science dergisinde yayımlanan yeni bir bilimsel çalışmaya atıfla, Marmara Denizi altındaki Ana Marmara Fay Hattı boyunca artan sismik hareketliliğe dikkat çekildi.
Araştırmaya göre, son 20 yılda Marmara’da meydana gelen depremler batıdan doğuya doğru ilerleyerek, İstanbul’un hemen güneyinde yer alan ve uzun süredir kırılmayan kilitli bir fay segmentine yaklaşıyor. Bu segmentin kırılması halinde, 16 milyonu aşkın nüfusuyla İstanbul’da 7.0 ve üzeri büyüklükte yıkıcı bir deprem meydana gelme riski bulunuyor.
Uluslararası uyarı: “İstanbul hedefte”
New York Times’ın aktardığı görüşlere göre, University College London’dan sismolog Stephen Hicks, İstanbul’un artık ciddi bir risk altında olduğunu belirterek, “İstanbul hedef tahtasında” ifadelerini kullandı. Çalışma, yaklaşık 14 ila 21 kilometre uzunluğundaki kilitli fay bölümüne doğru ilerleyen depremlerin, büyük bir kırılmanın habercisi olabileceğine işaret ediyor.
Nisan 2025’te Marmara Denizi’nde meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki deprem, bu dizinin en güçlü halkası olarak öne çıkarken; 2011, 2012 ve 2019’daki depremlerle birlikte değerlendirildiğinde dikkat çekici bir örüntü oluşturuyor.
Zaman belirsiz, risk yüksek
Almanya’daki GFZ Helmholtz Yerbilimleri Merkezi’nden sismolog ve çalışmanın yazarlarından Patricia Martínez-Garzón, New York Times’a yaptığı değerlendirmede, depremlerin zamanının kesin olarak öngörülemeyeceğini vurguladı. Martínez-Garzón, “Ancak olağandışı sinyallerin erken tespiti ve olası etkilerin azaltılması hayati önem taşıyor” dedi.
Uzmanlara göre, deprem büyüklüğündeki küçük artışlar bile açığa çıkan enerjide büyük sıçramalara yol açıyor. Bu nedenle 6’nın üzerindeki her deprem, İstanbul için ciddi hasar riski anlamına geliyor.
160 yıldır suskun fay
Haberde ayrıca, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun Marmara Denizi altındaki yaklaşık 160 kilometrelik bölümünün 1766 yılından bu yana kırılmadığı hatırlatıldı. Uzmanlar, bu uzun sessizliğin tehlikeli bir enerji birikimine işaret ettiğini belirtiyor.
Cornell Üniversitesi’nden deprem bilimci Judith Hubbard ise New York Times’a yaptığı açıklamada, İstanbul yakınlarında meydana gelecek büyük bir depremin “yakın tarihin en ağır insani felaketlerinden birine” dönüşebileceği uyarısında bulundu.
En kırılgan nokta: Kentleşme
New York Times analizinde, olası bir depremin yıkıcılığını artıracak en önemli unsurun insan faktörü olduğu vurgulandı. Denetimsiz büyüme, yapı standartlarının yeterince uygulanmaması, yoğun nüfus ve riskli zeminler üzerindeki yapılaşma, İstanbul’u deprem karşısında daha savunmasız hale getiriyor.
Uzmanlar, büyük bir depremin kaçınılmaz olduğuna dikkat çekerken, asıl belirleyici unsurun hazırlık düzeyi ve riskleri azaltmaya yönelik adımlar olacağına işaret ediyor.
