<p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Evcil hayvan eğitiminden bahsedince genellikle akla ilk önce pek çok davranışın öğretilebildiği köpekler geliyor ve kedilerin tamamen farklı olduğu düşünülüyor. Peki gerçekten de öyle mi?</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:"><a href="https://www.nationalgeographic.com/news/2018/05/animals-cats-training-pets/" style="box-sizing:inherit; text-decoration-skip:objects; line-height:inherit; color:#ec1a2e; text-decoration:none; cursor:pointer; transition:color 0.25s ease 0s, background-color 0.25s ease 0s, opacity 0.25s ease 0s">National Geographic’in </a>haberine<a href="https://www.nationalgeographic.com/news/2018/05/animals-cats-training-pets/" style="box-sizing:inherit; text-decoration-skip:objects; line-height:inherit; color:#ec1a2e; text-decoration:none; cursor:pointer; transition:color 0.25s ease 0s, background-color 0.25s ease 0s, opacity 0.25s ease 0s"> </a>göre, kedi eğitimi üzerine yazan Sarah Ellis, kedilerin “bağımsız ve tamamen özgür iradeye” sahip olduğu için eğitilemez sanıldığını söylüyor:</span></span></span></span></span></span></span></p> <blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:11px;"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="color:#888888"><span style="font-style:italic">Fark etmedikleri aşikar şey şu ki, aslında kedilerini fark etmeden her gün eğitiyorlar.</span></span></span></span></span></span></p> </blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Ne yazık ki kötü bir haberimiz var: Kedinizi sıklıkla, istediğinizin tam tersi şekilde eğitiyorsunuz. Mutfak tezgahının üzerinde gezindiğinde veya koltukları tırmaladığında kaç kere “hayır, yapma” diyerek azarladığınızı düşünün ve buna rağmen nasıl da ısrarla devam ettiklerini... Öğrenmiyor gibi görünüyorlar ama bunun basit bir sebebi var.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Kaliforniya Üniversitesi, Davis’teki Veterinerlik Fakültesi’nden doktora sonrası araştırmacısı Mikel Delgado’e göre ona kızmanız bir “ödül”. Siz azarladığınızı düşünüyorsunuz ancak farkında olmadan kediyle ilgileniyorsunuz ve bu bir kedinin zihninde hiç yoktan iyi.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Eğitimin en temel ilkesi, bir davranışın hayvanın hoşuna giden bir şekilde sonuçlandığı durumda, o şeyi yapmaya devam edeceğini söylüyor.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Delgado bu nedenle bu ilkeyi aleyhinizde uygulamayı bırakmanızı öneriyor ve şu tavsiyede bulunuyor:</span></span></span></span></span></span></span></p> <blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="color:#888888"><span style="font-style:italic">Beğendiniz davranışları ödüllendirin, hoşunuza gitmeyenleri görmezden gelin.</span></span></span></span></span></p> </blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Böyle bir eğitim çok daha etkili bir iletişim kurmanızı ve hatta belki kedinizin de sizinle iletişime geçtiğini fark etmenizi sağlayabilir.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Yaygın kanının aksine Eylül 2017’de hakemli bilim dergisi Current Biology’de yayımlanan bir araştırma, kedilerin sosyal becerilerinin yüksek olduğunu ve insanlara bağlılık geliştirebildiklerini deneylerle göstermişti.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Bu yüzden Delgado, kedilere koltukları tırmalamamayı öğretmeye çalışmak yerine tırmalama tahtası gibi başka bir şey verilmesi gerektiğini düşünüyor ve şunları söylüyor:</span></span></span></span></span></span></span></p> <blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:11px;"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="color:#888888"><span style="font-style:italic">Kedim bir ödül istediği zaman tırmalama tahtasına gidiyor ve patisini üzerine koyarak bana ‘Hey, bana bunun için bir ödül verecek misin?’ der gibi bakıyor.</span></span></span></span></span></span></p> </blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">İstenmeyen davranışları görmezden gelmeye başladığınızda, eğitmenlerin “sönümlenme patlaması” ismini verdiği sürecin geçmesini sabırla beklemeniz gerekiyor.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">“Mesela kedinizi gece yarısı beslemeyi bırakırsanız, muhtemelen daha yüksek sesle miyavlamaya ve yüzünüzün üzerinde gezmeye başlar” diyen Delgado, kedinin ilk başta çok daha fazla uğraştıracağını ve tepki vermemek konusunda kararlı durulması gerektiğini dile getiriyor.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Ellis ise kedinizi eğitmeye, çağırdığınızda gelmesini öğretmekle başlamanızı tavsiye ediyor. Buna göre, kedinizden birkaç metre uzakta durmalı ve dikkatini çekmek için ismini söylemeli, ardından da elinizle bir ödül maması uzatırken “gel” demelisiniz.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Gerekirse ödül mamasını uzatarak ve ardından yavaşça kendinize yaklaştırarak kedinizin takip etmesini sağlamalısınız. Kediniz çağrınıza istikrarlı tepkiler verene kadar devam edebilir ve ardından gittikçe daha uzaktan çağırabilirsiniz.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Bir kez kendinize inandırdığınızda, kedinize tırnak makasından kaçmaması ya da taşıma çantasına gönüllü olarak girmesi gibi daha zor ancak faydalı davranışları öğretmeye başlayabilirsiniz.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Ancak eğitim sürecini her zaman küçük parçalara bölmeniz gerek. Mesela tırnak makası için her bir patisine dokunmanıza izin verdiğinde ödüllendirin. Bunun ardından tırnağını çıkarmak için patisine hafifçe bastırdığınızda ödül vermeye başlayın. Önce her bir tırnak için verirken tırnak sayısını adım adım artırabilirsiniz.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Bu süreç kulağa yorucu gelebilir ancak yaşamı boyunca basit bakım işlerinde zorlanmamasını sağlayabilir.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Ayırca kedinizin ilgilendiği bir yiyeceği ödül olarak kullandığınızdan emin olmalısınız. Kuru mama yeterince heyecanlandırmıyorsa yumuşak ödül mamalarını veya bir parça ıslak mama deneyebilirsiniz. Bu ödüllerin epey küçük olması gerekiyor. Kilo almasını engellemek için de kedinizin normal öğünlerinden biraz azaltmanız gerekebilir.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Eğitim sürelerini de kısa tutmalı ve kısa sürede gelişim beklememelisiniz. Ellis bunu şöyle açıklıyor:</span></span></span></span></span></span></span></p> <blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:11px;"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="color:#888888"><span style="font-style:italic">Yapılan en yaygın hata, kedileri eğitirken çok kısa sürede çok fazla şey beklemektir.</span></span></span></span></span></span></p> </blockquote> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Eğitim için harcadığınızın çabanın karşılığını hem kedinizin kolaylaşan bakımı hem de aranızdaki ilişkinin kuvvetlenmesiyle fazlasıyla alabilirsiniz.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"><span style="font-size:19px"><span style="box-sizing:inherit"><span style="line-height:inherit"><span style="text-rendering:optimizeLegibility"><span style="caret-color:#281e1e"><span style="color:#281e1e"><span independent="" serif="" style="font-family:">Delgado’ya göre kedi dostlarını eğitenler, onların aslında sadece sahiplerini rahatsız eden başına buyruk, inatçı canlılar olmadıklarını fark ediyor. Üstelik insan-hayvan ilişkisine ciddi faydaları bulunan bu süreç, düşünüldüğü kadar zor da değil.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0px 0px 1rem; padding:0px"></p>