Asya'nın güneyindeki Nepal, sosyal medyaya erişim yasağıyla başlayan protestolarla sarsılıyor. En az 22 kişinin hayatını kaybettiği olayların ardından hükümet düştü.
Önce İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ramnath Adhikari ve Su Tedarik Bakanı Pradeep Yadav görevlerinden ayrıldı. Bugün (9 Eylül) ise Nepal Başbakanı Khadga Prasad Sharma Oli istifa ettiğini açıkladı.
Federal parlamento binası ve yüksek mahkeme binasının ateşe verildiği ülkede, ordu ve polis halka “itidal” çağrısı yapıyor. 30 milyon nüfuslu Himalaya ülkesinde öfkenin hedefinde sadece sosyal medya kısıtlamaları değil, aynı zamanda kötü ekonomi yönetimi ve yolsuzluk da var.
Protestolar nasıl başladı?
Nepal İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, kayıt başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Facebook, Instagram, WhatsApp, YouTube, X, Reddit ve LinkedIn gibi platformlara erişimi perşembe günü engelledi. Bakanlık, yalan haber ve nefret söylemiyle mücadele gerekçesi öne sürse de bu adım geniş çaplı öfkeye yol açtı.
Gençlerin öncülüğünde başlayan gösteriler kısa sürede ülke geneline yayıldı. Katmandu’da parlamento binasına yürüyen kalabalık, sokağa çıkma yasağına rağmen sokakları terk etmedi.
Bir gösterici Reuters’a şu sözlerle tepkisini dile getirdi:
“Nepalliler yolsuzluktan bıktı. Gençlerin tamamı yurtdışına gidiyor. Gençlerimizi korumak ve ekonomiyi düzeltmek istiyoruz.”
Kanlı müdahale
Polis, pazartesi günü parlamento çevresinde toplanan kalabalığa tazyikli su, gaz bombası ve gerçek mermilerle müdahale etti. Katmandu’da 17, Itahari kentinde 2 kişi öldü. Yaralı sayısı 400’ü geçti. Sonraki günlerde bilanço en az 22 ölüye yükseldi.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği başta olmak üzere uluslararası kuruluşlar, can kayıplarının “şok edici” olduğunu belirterek bağımsız soruşturma çağrısı yaptı.
Hükümet dağıldı
Artan ölümler ve baskıya rağmen protestolar sürerken, hükümet sosyal medya yasağının kaldırılacağını açıkladı. Bakanlar peş peşe istifa etti, bazı siyasetçiler evlerine yönelik saldırılar nedeniyle ordu tarafından helikopterlerle tahliye edildi.
Son darbeyi ise koalisyon ortağı Nepal Kongresi vurdu. Parti Genel Sekreteri Gagan Thapa, hükümete desteği çektiklerini duyurdu. Bunun üzerine Başbakan Oli, daha fazla direnemedi ve istifa etti.
Z kuşağı yeni hükümette rol alabilir mi?
CNN’e konuşan kamu politikaları uzmanı Binay Mishra, Cumhurbaşkanı Ram Chandra Poudel’in parlamentoyu yeni hükümet için toplayacağını belirtti. Ancak hiçbir partinin çoğunluğu bulunmadığından, Z kuşağı temsilcilerinin geçici hükümette söz sahibi olması olasılığı gündeme geldi.