CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, ‘2021 Ocak-Kasım Ayı Hak İhlal Raporu’nu yayınlandı. Rapora göre; 11 aylık dönemde insan hakları ihlali nedeniyle toplam 2 bin 344 yurttaş yaşamını yitirirken 2 bin 953 yurttaş işkenceye ya da kötü muameleye maruz kaldı. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, 10 Aralık İnsan Hakları Günü dolayısıyla değerlendirmelerde bulundu. Tanrıkulu, şöyle konuştu: ‘290 KADIN, KADIN CİNAYETLERİNDE YAŞAMINI YİTİRDİ’ “73 yıl önce Birleşmiş Milletler, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni kabul etti. Türkiye’de sözleşmeye taraf, ancak 73 yıldır dünyada ve Türkiye’de insan hakları ihlal edilmeye devam ediyor. Adalet ve Kalkınma Partisi 19 yıl önce iktidara geldiğinde, insan hakları ihlallerini önleyeceklerini, işkenceye sıfır tolerans göstereceklerini ve yaşam haklarına saygılı olacaklarını ifade etmişlerdi. Ancak geldiğimiz noktada, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidarları insan hakları ihlallerinin faili durumuna düştü. Neden mi? Her yıl 10 Aralık’ta İnsan Hakları Raporu yayınlıyoruz, geçtiğimiz 11 ayın. Sadece geçtiğimiz 11 ayda, yaşam hakkı konusunda biri çocuk olmak üzere 11 yurttaşımız yargısız infaz, dur ihtarı ve rastgele ateş açılması sonucu yaşamını yitirdi. 290 kadın, kadın cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Bin 853 iş cinayeti var. ‘2 BİN 500’DEN FAZLA İNSANIN YAŞAM HAKKI İHLAL EDİLDİ’ Tanrıkulu’nun hazırladığı raporda şu değerlendirmelere yer verildi: “Bu yılın ilk 11 aylık döneminde Türkiye’de yaşanan olaylarda 2 bin 500’den fazla insanın yaşam hakkı ihlal edildi. İki noktaya dikkat çekmek gerekiyor. Birincisi; aşağıdaki tabloda görülen verilerin gerçeğin oldukça altında olduğu. Kamu görevlilerinin, devletin tüm hak ihlallerinde olduğu gibi yaşam hakkı alanında da gerçeği örtbas etme çabası… Örneğin sel felaketlerinde 82 kişinin yaşamını yitirdiği açıklandı. Oysa vatandaşlarımız yüzlerce insanın öldüğünü ya da kaybolduğunu söylüyor. Bir başka örnek ise cezaevlerinde yaşamını yitiren vatandaşlarımız. Cezaevlerinde ölümlerin temel nedeni, sağlık hizmetlerine erişimin kısıtlanmasıdır (İHD’nin 2020 yılı haziran ayı verilerine göre, 604’ü ağır olmak üzere en az bin 605 hasta tutuklu ve hükümlü bulunuyor). Basından ve sivil toplum örgütlerinin çalışmalarından derlenen bilgiler ışığında, cezaevlerinde en az 34 tutuklu ve hükümlünün yaşamını yitirdiğini belirleyebildik. Oysa 2017 yılında dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın bir yazılı soru önergemize verdiği yanıtta, hapishanelerde 2009 yılında 242, 2010 yılında 260, 2011 yılında 285, 2012 yılında 286, 2013 yılında 265, 2014 yılında 312, 2015 yılında 373 kişinin öldüğünü açıklamıştı. İHD’nin raporlarında ise 2009 yılında 36, 2010 yılında 35, 2011 yılında 36, 2012 yılında 73, 2013 yılında 33, 2014 yılında 45, 2105 yılında ise (Adalet Bakanlığı verileri eklenerek) 227 kişinin öldüğü bilgisi yer alıyor. Bugüne kadar birçok kez AKP iktidarına yaşam hakkı ihlalleri ve işkence suçu konusunda yazılı soru önergesi verdik. Meydana gelen olayları, kaç kamu görevlisinin yargılandığını ve cezalandırıldığını, ‘işkenceye sıfır tolerans’ politikalarının halen geçerli olup olmadığını sorduk. Neredeyse hiç yanıt alamadık. Tanrıkulu'nun yayınladığı raporda yer alan rakamlar ise şöyle: Yargısız infaz, dur ihtarı, rastgele ateş açma olayları: 10 (1’i çocuk) Cezaevinde ölüm: 34 (Ancak hapishanelerdeki tüm hak ihlallerinde olduğu gibi bilgi/veri eksikliği nedeniyle gerçeğin bunun çok üzerinde olduğunu düşünülmelidir.) Gözaltında ölüm: 1 Kara mayınları, sahipsiz bomba ve patlayıcılar: 4 (2’si çocuk) Polis ve asker araçlarının neden olduğu olaylar: 4 (çocuk) Nefret suçları/sivil çatışmalar: 10 Mülteciler: 21 (Denizlerde boğulan, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kış aylarında donarak ölen çok sayıda mülteci düşünüldüğünde bu sayının gerçeğin çok altında olduğu unutulmamalıdır) Kuşkulu asker ölümleri: 5 Resmi ihmal (sel, orman yangını gibi): 82 Kadın cinayetleri: 290 (ayrıca 30 çocuk) İş cinayetleri (ilk on ay): 1.835 Toplam: 2.344 İŞKENCE OLAYLARI İşkence: 2.156 (1’i çocuk) Cezaevlerinde işkence ve kötü muamele: 797 (Toplantı ve gösterilerde dövülerek, gaz sıkılarak, ters kelepçe takılarak gözaltına alınanlar ile işkence gördüğü halde açıklamayan, suç duyurusunda bulunmayanlar dikkate alındığında gerçek sayının bunun çok üzerinde olduğu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca cezaevlerinden bilgi almanın zorluğu nedeniyle basından derlenen verilerin gerçeğin çok altında olduğu dikkate alınmalıdır) Toplam: 2.953 DÜŞÜNCEYİ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ Mahkum olan gazeteci, yazar, yayıncı: 34 Tutuklanan gazeteciler: 3 Gözaltına alınan gazeteciler: 53 Dava/soruşturma açılan gazeteciler: 36 Gazetecilere saldırılar: 20 (1’i Almanya) Basılan gazete, dergi, ajans ofisi: 2 Toplatma, ceza, erişim engelleme kararları: 1.254 (1.206 erişim engelleme, 42 RTÜK, 3 toplatma, 3 Basın İlan Kurumu) Düşünceyi ifade nedeniyle gözaltına alınan, tutuklananlar: 347 (323 gözaltı, 24 tutuklama) Düşünceyi ifade nedeniyle mahkum olan: 44 (Sosyal medya dahil) Düşünceyi ifade nedeniyle dava/soruşturma açılan: 373 ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ Tutuklanan belediye başkanı, milletvekili, parti, dernek yöneticisi: 169 Mahkum edilen belediye başkanı, milletvekili, parti yöneticisi: 115 Milletvekilliği düşürme kararı: 1 Kayyuma atanan/görevden alınan belediye, muhtarlık: 16 (1’i dernek) Basılan parti, dernek, meslek örgütü: 37 Kapatma kararı: 1 Kapatma davası: 1 TOPLANTI VE GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜ Müdahale edilen etkinlik, basın açıklaması: 317 Yasaklanan (müdahale edilmeden) etkinlik, gösteri, tiyatro, basın açıklaması: 110 Etkinlik ve eylemlerin yasaklandığı iller: 25 il, 6 ilçe (Toplam 53 yasak kararı) Basın açıklaması, etkinlik, eylemlerde gözaltına alınanlar, tutuklananlar: 3.536 (12 çocuk) Basın açıklaması, etkinlik ve eylemler nedeniyle mahkum olanlar: 171 (Pandemi gerekçesiyle olay anında para cezası verilenler dahil değil)