Türkiye’nin farklı bölgelerinde süren orman yangınları yalnızca ekosistemi değil, insan sağlığını da tehdit ediyor. Yangınlardan yükselen yoğun duman tabakası, solunum yolu hastalıklarını tetikliyor, bazı bireyler içinse ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.
Burtom Konur Cerrahi Tıp Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Güler Yürekli, yangın dumanının içerdiği toksik maddeler nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirtti. Dumanın hem termal hem de kimyasal etkilerle akciğerleri tehdit ettiğini vurgulayan Yürekli, “Yangın dumanı; karbon monoksit, siyanür, formaldehit, akrolein gibi birçok zararlı madde içerir. Bu maddeler, solunum yollarını tahriş ederek inflamasyona yol açar ve bazı durumlarda hayati tehlike oluşturur. Karbon monoksit dokuya oksijen taşınmasını engellerken, siyanür hücresel düzeyde oksijen kullanımını durdurabilir” dedi.
Belirtiler Günler Sonra Ortaya Çıkabilir
Duman solunmasının ardından öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, boğazda yanma ve hırıltılı solunum gibi belirtiler ortaya çıkabiliyor. Ancak Dr. Yürekli, bu etkilerin yalnızca yangın sırasında değil, saatler hatta günler sonra da gelişerek ciddi tablolar yaratabileceğine dikkat çekti. Akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS), zatürre, bronşiolit obliterans gibi hastalıklar ve nadiren de olsa akciğer fibrozisi gibi kalıcı hasarların gelişebileceği uyarısında bulundu.
Özellikle astım ve KOAH gibi kronik solunum yolu hastalığı bulunan bireylerin yangın bölgelerinden uzak durması gerektiğini vurgulayan Yürekli, “Bu bireyler, yoğun dumanın solunması durumunda mevcut hastalıklarının hızla ağırlaşabileceğini bilmeli” dedi.
Bu Belirtiler Varsa Gecikmeden Başvurun
Yangın dumanına maruz kalan bireylerde baş dönmesi, bilinç bulanıklığı, göğüste sıkışma hissi, kalp çarpıntısı, morarma, kalıcı öksürük veya hırıltılı solunum gibi belirtiler gözlemlendiğinde, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor. Uzm. Dr. Yürekli, “Tanı sürecinde karbon monoksit seviyesi (COHb), kan gazı analizi ve akciğer grafisi gibi tetkikler yapılır. Gerekirse bronkoskopi ile hava yolları doğrudan incelenir” ifadelerini kullandı.
Uzun Vadeli Takip Şart
Tedavi sürecinde yüksek akımlı oksijen desteği, nebülizatörle bronkodilatör tedaviler uygulanabildiğini aktaran Yürekli, siyanür zehirlenmesi şüphesi durumunda özel antidotların kullanılabileceğini söyledi. Yangın sonrası solunum problemleri yaşayan hastaların, uzun vadede akciğer fonksiyon testleri ve görüntüleme yöntemleriyle izlenmesi gerekebileceğini vurguladı.
Topluma Uyarılar
Dr. Yürekli, yangınların yoğun olduğu dönemlerde halkı dikkatli ve tedbirli olmaya çağırarak şu uyarılarda bulundu:
“Mümkün olduğunca dış ortamda uzun süre kalmaktan kaçının. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve solunum hastalığı olan bireyler korunmalı. Zorunlu durumlarda dışarı çıkılması gerekiyorsa, partikül filtreli maskeler kullanılmalı. Unutulmamalı ki, nefes aldığımız hava sağlığımızın birincil belirleyicisidir.”
