Küresel piyasalarda bakır fiyatları, arz sıkıntılarına yönelik endişelerin artmasıyla tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Büyük madenlerde yaşanan üretim aksaklıkları ve Donald Trump yönetiminin uyguladığı gümrük tarifeleri, metal piyasasında sert dalgalanmalara yol açtı.
ABD ile Çin arasındaki ticaret geriliminin yumuşaması ise fiyat artışını destekleyen bir diğer unsur olarak öne çıktı.
Ton başına 11 bin 137 dolarla yeni rekor
Londra Metal Borsası’nda (LME) işlem gören gösterge bakır fiyatı, yüzde 1 artışla ton başına 11 bin 137 dolara yükselerek, Mayıs 2024’teki 11 bin 104 dolarlık önceki rekorunu geride bıraktı.
Analistler, arz tarafındaki belirsizliklerin fiyatlardaki yükselişte belirleyici olduğunu vurguluyor.
Trump’ın tarifeleri ve üretim sorunları fiyatları yukarı itti
Halk TV’nin Financial Times çevirisine göre, “Trump yönetiminin bakır üzerindeki gümrük vergileri, yaşlanan maden altyapısı ve üretim tesislerindeki kesintiler fiyatları yukarı yönlü itti.”
Jefferies analistleri, yayımladıkları raporda “büyük madenlerdeki operasyonel sorunlar nedeniyle üretimin zayıfladığı” ve 2026’ya kadar arz açığının büyüyebileceği uyarısında bulundu.
Yapay zeka ve enerji dönüşümü talebi artırıyor
Bakır talebindeki büyüme, enerji altyapısı yatırımları ve yapay zeka veri merkezlerine yönelik yüksek ihtiyaçtan kaynaklanıyor.
Madencilik şirketleri, bakırı “geleceğin büyüme motoru” olarak tanımlarken, yeni rezerv arayışları hız kazanmış durumda.
Benchmark Mineral Intelligence analisti Albert Mackenzie, arz kesintilerinin fiyatları yüksek tuttuğunu ancak ABD-Çin ticaret savaşının yatırımcıları temkinli hale getirdiğini belirtti.
Mackenzie’ye göre, iki ülke arasında ticaret anlaşmasına yaklaşılması yönündeki son sinyaller, fiyatların son günlerde yeniden yükselmesine neden oldu. Çin hâlâ dünyanın en büyük bakır tüketicisi konumunu koruyor.
Büyük madenlerde üretim düşüyor
Bu yıl küresel bakır arzı, bir dizi olumsuz gelişmeyle sarsıldı.
Freeport-McMoRan’ın Endonezya’daki Grasberg madeninde yaşanan ölümcül toprak kayması sonrası üretim durdu.
Glencore, yılın ilk dokuz ayında üretimin %17 gerilediğini duyurdu.
Antofagasta, 2025 üretiminin önceki tahminlerin altında kalacağını bildirdi.
Bu gelişmeler, piyasalarda arz daralması beklentilerini güçlendirdi.
Sektörde birleşmeler ve azalan çıktılar
Yıl içinde gerçekleşen 50 milyar dolarlık Anglo American–Teck Resources birleşmesi sektörde öne çıkarken, Teck’in Şili’deki Quebrada Blanca tesisinde üretim üçüncü çeyrekte %25 azaldı.
Anglo American da Şili operasyonlarında yıllık bazda %20 düşüş raporladı.
Fiziksel piyasada dengesizlik derinleşiyor
ABD’ye yönelen bakır akışı, tarifeler öncesi hızlanarak diğer pazarlardaki stokları azalttı.
Comex depolarındaki bakır miktarı, Londra Metal Borsası (LME) ve Şanghay Vadeli İşlemler Borsası’ndaki toplam stokları aştı.
Artan fiyatlar, yeni yatırımcı girişlerini hızlandırırken, Mercuria gibi büyük ticaret şirketleri baz metal piyasasındaki paylarını büyütmeye başladı.
Uzmanlara göre bu durum, hem rekabeti hem de spekülatif işlemlerin hacmini artırıyor.
