Diyanet İşleri Başkanlığı’nın eğitim kurumları, öğrenci yurtları, hastaneler ve benzeri yerlerde manevi danışmanlık hizmetleri sunmasını sağlayan yeni kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anayasa Mahkemesi’nin daha önce iptal ettiği düzenlemelerin ardından AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla TBMM’den geçen torba kanunla Diyanet’e geniş yetkiler tanındı. Yeni düzenleme, Diyanet’in yetki ve görev alanlarını genişletirken, Kur’an-ı Kerim mealleri ve dini yayınlar üzerinde sıkı denetim ve müdahale imkanı da getiriyor.
Kanunla Neler Değişti?
Yeni kanun kapsamında, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Din İşleri Yüksek Kurulu, resmi kurumlar ve özel kişiler tarafından talep edilen dini yayınları inceleyerek, İslam dininin temel nitelikleri açısından sakıncalı bulduğu eserlerin basımını ve yayımını durdurabilecek, dağıtılan materyalleri toplatıp imha ettirebilecek. İnternet ortamında yayınlanan içeriklere de erişim engeli getirilebilecek. Kurulun vereceği kararlar, yetkili yargı mercilerince kesinleştiği takdirde uygulanacak.
Ayrıca, Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu’nun yapısı yeniden düzenlenerek, onay ve mührü bulunmayan mushafların basımı ve yayımı yasaklandı. Bu yasak, mealli mushafları ve elektronik ortamdaki sesli, görüntülü Kur’an yayınlarını da kapsıyor. Başkanlığın müracaatı üzerine, yetkili yargı merci, onaysız mushafların dağıtımını durdurup, toplatılmasına ve imhasına karar verebilecek.
Manevi Danışmanlık Hizmetleri Artıyor
Kanun ile Diyanet’in Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne, öğrenci yurtları, eğitim kurumları, gençlik merkezleri, ceza infaz kurumları, sağlık kuruluşları ve sosyal hizmet merkezlerinde manevi danışmanlık yapma ve din hizmeti sunma yetkisi verildi. Ayrıca göçmenler, engelliler, afetzedeler gibi destek ihtiyacı olan kesimlere yönelik manevi destek sağlanacak. Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü, yazılı, görsel ve dijital medya aracılığıyla toplumu din konusunda aydınlatma görevini de yürütecek.
Denetim ve Harcama Şeffaflığı
Kanun, hac ve umre hizmetleri ile ilgili harcamaların denetimini de kapsamına aldı. Hac ve Umre Hesabı’ndan yapılan harcamalar, Sayıştay ve Cumhurbaşkanlığınca görevlendirilecek denetim elemanları tarafından takip edilecek. Hac ve umre faaliyetlerinin usul ve esasları Cumhurbaşkanınca belirlenecek.
Eleştiriler ve Tartışmalar
Yeni düzenleme ilahiyat camiası ve bazı hukukçular tarafından eleştirildi. Sakıncalı yayınların toplatılması ve imhası yetkisinin Diyanet’e verilmesi, ifade özgürlüğü ve dini yayım özgürlüğü açısından “engizisyon yasası” olarak tanımlandı. Diyanet’in genişletilen denetim ve müdahale yetkileri, din üzerindeki tekelleşme ve merkeziyetçilik endişelerini artırdı.
Öte yandan, AKP cephesi ise düzenlemeyle toplumda dini hizmetlerin daha etkin ve koordineli biçimde yürütülmesinin sağlanacağını savunuyor. Kanunun, manevi destek ve dini rehberlik hizmetlerinin özellikle gençler ve dezavantajlı gruplar için faydalı olacağı ifade ediliyor.
Uygulama Süreci Nasıl İşleyecek?
Yasayla birlikte Din İşleri Yüksek Kurulu ve Mushafları İnceleme Kurulu, dini yayınların içeriğini titizlikle inceleyip sakıncalı bulunanları yargıya taşıyacak. Yargı kararları doğrultusunda, basımı yasaklanan ve sakıncalı görülen yayınlar toplatılıp imha edilecek. İnternet ortamındaki yayınların erişimi engellenecek ve yayımlayanlar hakkında hukuki süreçler başlatılacak.
Diyanet’in manevi danışmanlık faaliyetleri ise eğitim, sağlık ve sosyal kurumlarda yeni bir boyut kazanacak. Görev alanlarının genişlemesi ile birlikte, Diyanet personeli bu kurumlarda aktif olarak hizmet verecek.
