El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin süresiz iktidar planı resmiyet kazandı. Perşembe günü, iktidardaki Yeni Fikirler (Nuevas Ideas-NI) partisinden bir milletvekili, anayasada köklü değişiklikler içeren yasa teklifini meclise sundu. Teklif, komisyona gitmeden doğrudan oylanarak yalnızca üç saat içinde kabul edildi.
Yeni düzenlemeyle başkanlık süresi beş yıldan altı yıla çıkarıldı, ikinci tur seçimler kaldırıldı ve bir sonraki seçim tarihi 2029’dan 2027’ye çekildi. Ancak en dikkat çeken değişiklik, devlet başkanının süresiz olarak yeniden aday olabilmesine izin verilmesi oldu.
Meclis Başkanı Ernesto Castro bu adımı "demokrasinin zaferi" olarak tanımlayarak, “Halk bir liderin ne kadar süre görevde kalacağına kendi karar verir” dedi.
Ancak yasa teklifine karşı çıkan üç milletvekilinden biri olan Marcela Villatoro, "Bugün El Salvador’da demokrasi öldü" sözleriyle tepki gösterdi.
İktidar hırsı yeni değil: Askerli jeclis baskını ve yargının ele geçirilmesi
Bukele’nin otoriter eğilimleri uzun süredir eleştiri konusu. 2020 yılında silahlı askerlerle meclisi basması, ardından Anayasa Mahkemesi ve başsavcılık görevlerine kendi müttefiklerini ataması, demokrasiye yönelik tehditlerin ilk işareti olmuştu.
Geçen yıl, Bukele’nin atadığı yargıçlar anayasayı yeniden yorumlayarak ona üst üste seçimlere girme hakkı tanımıştı. Bu yorum doğrultusunda ikinci kez başkan seçildi.
Muhalefet susturuldu, medya sürgüne zorlandı
Bukele’nin suçla mücadeledeki sert yöntemleri halktan büyük destek görürken, insan hakları savunucuları yönetimin giderek otoriterleştiği uyarısında bulunuyor. Son aylarda iki muhalifin tutuklanmasının ardından yaklaşık 100 gazeteci ve hak savunucusu ülkeyi terk etti. Temmuz ayında ülkenin en büyük insan hakları örgütü de faaliyetlerini askıya aldı.
ABD sessizliğini koruyor
Anayasa değişikliğine ilişkin ABD yönetiminden herhangi bir yorum gelmedi. Bukele’nin Trump yanlısı çizgisi ve mart ayında ABD'den sınır dışı edilen Venezuelalıların El Salvador’da bir yüksek güvenlikli hapishaneye gönderilmesini öngören anlaşma, bu sessizliğin olası nedenleri arasında gösteriliyor.
Birleşmiş Milletler raportörü Gina Romero, bu durumu şu sözlerle eleştirdi:
“ABD yönetimi, Bukele rejimini sessizliğiyle koruyor. Bukele, mahkemeleri, meclisi, medyayı ve anlatıyı kontrol ediyor. Bu otokrasi değilse nedir?”
Toplumdan kitlesel bir tepki gelmedi
1992’de imzalanan barış anlaşmalarıyla kurulan El Salvador demokrasisi, çetelerin yükselişi ve yolsuzluk nedeniyle halkın güvenini kaybetmiş durumda. Bu nedenle anayasa değişikliğine karşı kitlesel bir protesto gerçekleşmedi. Ayrıca hükümetin resmî tatil ilanı, halkın haftalık izin planlarına odaklanmasına neden oldu.
Bukele’nin eski danışmanlarından Avukat Bertha María Deleón ise durumu şöyle özetledi:
“Parlamento baskınıyla birlikte Bukele, adeta diktatörlük el kitabını uygulamaya başladı.”
