Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, TRT Haber’de yaptığı açıklamada HPV (Human Papilloma Virüsü) aşısının 2025 yılı sonu itibarıyla ücretsiz olarak uygulanacağını duyurdu. Memişoğlu, “2025’in sonunda 13 yaşındaki tüm çocuklarımıza HPV aşısı yapabilir hale geleceğiz” dedi. Ayrıca 15 yaş üzeri bireylerin de talep etmeleri halinde aşı olabileceklerini belirtti.
HPV, cinsel ya da doğrudan cilt temasıyla bulaşan, başta rahim ağzı kanseri olmak üzere birçok kanser türüne yol açabilen yaygın bir virüs. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 9-14 yaş arası kız çocuklarının aşılanmasını önermekte ve dünya genelinde 150’den fazla ülke bu öneriyi ulusal takvimine dahil etmiş durumda.
Türkiye’de ise HPV aşısı bugüne kadar bireylerin kendi imkanlarıyla temin ediliyordu. Üç dozluk aşı paketinin maliyeti yaklaşık 12 bin TL’yi buluyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 2.500 kadına rahim ağzı kanseri teşhisi konuyor ve bu vakaların yaklaşık yarısı yaşamını yitiriyor.
Dava Kazanıldı, Uygulama Gecikti
Ücretsiz aşı için yıllardır hukuk mücadelesi veren Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri ve Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nin açtığı dava sonucu, aşının kamu tarafından ücretsiz sağlanması gerektiğine dair emsal karar alınmıştı. Ancak karar bugüne kadar ulusal düzeyde uygulamaya geçmemişti. Sağlık Bakanlığı yalnızca 30-65 yaş arası kadınlara yönelik HPV tarama testleri sunuyordu.
Mücadele Sosyal Medyada Başladı, Toplum Sahip Çıktı
Eczacı Cem Kılınç, ücretsiz aşıya giden sürecin 4 yıl önce sosyal medyada başlatılan “aşı dayanışması” kampanyasıyla başladığını belirtti. Eczacıların gece nöbeti gelirlerini aşı masraflarına aktarmasıyla başlayan kampanya kısa sürede toplumsal harekete dönüştü. Binlerce kadına dayanışma yoluyla aşı sağlandı, 200’den fazla bilgilendirme toplantısı düzenlendi.
Kılınç, “Bu kararlar, anayasa güvencesi altındaki yaşam ve sağlık hakkına dayanıyor. Bakanlık ilk kez net tarih ve yaş vererek bu aşıyı ücretsiz yapacağını duyurdu. Bu kamuoyu ve bilimsel baskının bir başarısıdır,” dedi.
İlk Aşamada İkili Aşı Uygulaması Bekleniyor
Açıklamalara göre, ilk etapta HPV Tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlayan ikili aşının uygulanması bekleniyor. Dokuzlu aşı (Gardasil 9) daha geniş bir koruma sunsa da, maliyet ve tedarik sınırlamaları nedeniyle birçok ülke gibi Türkiye’nin de ikili aşıyla başlaması öngörülüyor.
Uzun Vadede Ekonomik Kazanım
Kılınç, kamunun toplu alım yoluyla aşı maliyetlerini ciddi şekilde düşürebileceğini belirtiyor: “Devlet kitlesel aşılama ile hem bireyleri koruyacak hem de tedavi maliyetlerini azaltarak sağlık bütçesini rahatlatacak.”
Belediyeler Öncü Oldu
Bugüne dek Ankara, İstanbul, İzmir, Balıkesir, Çanakkale ve Tekirdağ gibi büyükşehir belediyeleri, sınırlı yaş ve sosyal yardıma bağlı kriterlerle ücretsiz aşı kampanyaları düzenlemişti. Ancak uygulamalar dar kesimleri kapsıyordu.
Gecikmiş Ama Hayati Bir Adım
HPV aşısının ücretsiz uygulanması, uzmanlara göre “gecikmiş ama hayati bir adım”. Yüksek riskli HPV türlerine karşı koruma sağlayan bu aşı sayesinde binlerce kanser vakasının önlenebileceği, yaşamların kurtulabileceği vurgulanıyor. Üstelik, sağlık hakkının artık devlet politikası haline gelmesi, uzun süredir süren sessiz bir mücadelenin kazanımı olarak görülüyor.
