Emek ve Sosyal Politikalar Uzmanı Doç. Dr. Aziz Çelik, hükümetin kıdem tazminatınının %37'sini Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi adı altına bir Fona devretme girişiminin, aslında şaşırtmaca ve oyun olduğuna yönelik görüşler bulunduğunu söyledi. Doç. Dr. Aziz Çelik, söz konusu görüşlere göre Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi tartışmasının başka bir amaçla ortaya atıldığını belirterek, "Girişimin şaşırtmaca olduğu ve asıl tehlikenin 50 yaş üstü ve 25 yaş altı çalışanların belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılmasına yönelik hazırlık olduğu vurgulanıyor" dedi. Çelik, konuya ilişkin görüşlerini Twitter üzerinden yaptığı paylaşımla dile getirdi: Kuşkusuz kıdem tazminatına ve işçi haklarına dönük bir dizi "plan" var. Kıdem tazminatının fona devri bunlardan biri. Belirli süreli çalışmanın yaygınlaştırılması ise diğeri. Her ikisi de kıdem tazminatının ve temel işçi haklarının ciddi biçimde budanması anlamına geliyor. Belirli süreli iş sözleşmelerinin yaygınlaşmasının yaratacağı tehlikeye ilişkin vurgu ve uyarı son derece doğru ve kıymetli. Belirli süreli çalışmanın yaygınlaşması işçilerin kıdem tazminatı, ihbar öneli ve iş güvencesi gibi temel haklarını ortadan kaldırır. Nitekim belirli süreli iş sözleşmesinin yaygınlaştırılması 2019'da Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) toplantısında TOBB tarafından gündeme getirilmiş ve benimsenmişti. Bu konunun ayrıntılarını şu yazımda anlatmıştım. Ancak bir tehlikeye vurgu yapmak diğer tehlikeyi önemsizleştirmeyi gerektirmez. Belirli süreli iş sözleşmelerinin gündemde olması kıdem tazminatının bir bölümün Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine devrine ilişkin hazırlıkların bir şaşırtmaca ve oyun olduğunu göstermez. Kıdem tazminatının Fona devri de belirli süreli iş sözleşmelerinin yaygınlaştırılması da ciddi tehlike. Dolayısıyla ikisine de karşı da uyanık olmak gerekir. Kıdem tazminatının fona devri tehlikesini önemsiz göstermek ve şaşırtmaca olarak görmek yapılan yığınağı zayıflatır. Kıdem tazminatının gaspı defalarca gündeme geldi ve sert tepki nedeniyle geri çekildi. O nedenle kıdem tazminatı önüne kurulan baraj doğrudur. Kıdem tazminatına dönük baraj olmasaydı ve "kırmızı çizgi" ilan edilmeseydi kıdem tazminatı çoktan gitmişti. Fon konusu şaka değil. Kıdem tazminatının Fona devri ve kıdem tazminatının belirli süreli iş sözleşmesi ile budanması işçiler için sonuçları aynı olan iki farklı girişim. İkisinin temel savunucuları farklı. Hükümet Fonda ısrarlı, işverenler ise kıdem tazminatından tümüyle kurtulmak istiyor. Fon hükümete lazım. Çünkü Fon ucuz iş borçlanma kaynağı olacak. İşverenlerin talebi olan belirli süreli iş sözleşmesinin yaygınlaştırılması ise tek başına hükümet için yeterli değil. Fon'un şaşırtmaca olduğunu söylemek hükümetin Fonu hangi amaçla istediğini görmemek olur Doğru tutum kıdem tazminatı için kurulan barajın belirli süreli çalışma ve diğer işçi haklarının savunulması için de kurulmasıdır. Bir diğer ifadeyle işçi hakları konusunda “hattı müdafaa değil sathı müdafaa” tutumunu benimsemek gerekir. Kıdem tazminatı zinciri bu belgeler eşliğinde okunmalı. 11. Kalkınma Planı (2019-2023), Yeni Ekonomi Programı (2020-2020), IMF Tavsiyeleri 2018 ve 2019) 11. Kalkınma Planı: "Bireysel emeklilikteki otomatik katılım sistemi sistemde kalış̧ süresi ve fon tutarını artıracak şekilde yeniden düzenlenecek ve bireysel hesaplara dayalı kurulacak kıdem tazminatı fonu ile entegre edilecektir." Kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecektir. Kıdem tazminatı reformu sosyal tarafların mutabakatıyla gerçekleştirilecektir. Esnek çalışma biçimleri konusunda tüm sosyal taraflara yönelik farkındalık faaliyetleri artırılacaktır. "Tamamlayıcı emeklilik kurumlarının kapsamı genişletilerek sektör, iş kolu veya meslek esaslı tamamlayıcı emeklilik kurumlarının güçlendirilmesi sağlanacaktır. İşgücü piyasasının ihtiyaçlarına yönelik esnek çalışma biçimleri etkinleştirilecek" Yeni Ekonomi Programı (2020-2022): “Ekonomimizin uluslararası sermaye hareketlerindeki oynaklığa dayalı kırılganlığını azaltacak, reel sektöre Türk lirası cinsinden ucuz ve uzun vadeli kaynak sağlayacak bir Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) sosyal tarafların mutabakatı ile kurulacak ve sermaye piyasalarını derinleştirecek kapsamlı bir reform paketi devreye sokulacaktır.” “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) sosyal tarafların mutabakatı ile hayata geçirilecektir. İşgücü piyasasındaki beceri uyumu artırılacak ve esnekleştirme adımları sosyal tarafların mutabakatıyla hayata geçirilecektir.” “İşgücü piyasasında yasal düzenlemesi bulunan ancak yeterli uygulama alanı olmayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliği artırılacaktır.” IMF Önerileri: IMF (Eylül 209): “Kıdem tazminatında işgücü hareketliliğini cesaretlendirmek için reform yapılmalı” IMF (Şubat 2018): Kıdem tazminatı reformu yapılmalı Kıdem tazminatına dönük saldırıların ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi girişiminin şaşırtmaca değil temel bir politika olduğu bütün açıklığı ile ortada. 1️⃣KIDEM TAZMİNATININ FONA DEVRİ HAZIRLIKLARI ŞAŞIRTMACA MI? Hükümetin kıdem tazminatınının %37'sini Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi adı altına bir Fona devretme ısrarı sürüyor. Ancak bu girişimin aslında şaşırtmaca ve oyun olduğuna yönelik görüşler de var. — Aziz Çelik (@EmeginHalleri) June 18, 2020