İşverenler, yasa gereği 150’den çok kadın çalışanı olması halinde, kreş açmak zorunda ama bu kuralı uygulamayan işyerleri de var. Yargıtay’ın son kararı bu gerçeği bir kez daha ortaya koydu. Emsal niteliğindeki karar ayrıca annelerin böyle bir durum karşısında ne gibi haklara sahip olduğunu da ortaya koyuyor. Yargıtay’ın kararına göre; eğer işveren kreş açma yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa, bu durum işçi tarafından haklı fesih sebebi olarak değerlendirilebilecek. Yani bundan böyle, çalıştığı işyerinde kreş olmadığı için istifa eden anneler, kıdem ve ihbar tazminatı alabilecek. İHTARNAME ÇEKTİ Milyonlarca anneyi ilgilendiren karara neden olan olay şöyle gelişti: Binlerce personeli bulunan bir özel bankada çalışan kadın işçi, gebelik ve doğum izni sebebiyle ara verdiği işine dönmek istedi. İşyerinde kreş olmaması sebebiyle büyük sıkıntı yaşayan genç anne, banka idaresine kreş olmadığı için ihtarname çekti. Bütün girişimlere rağmen işveren, anneye çözüm sunmadı. Kreş yüzünden işini fesheden kadın, ikinci şoku kıdem ve ihbar tazminatı alamayınca yaşadı. DAVANIN REDDİ İş Mahkemesi’nin yolunu tutan mağdur anne, kıdem ve ihbar tazminatı alacağını talep etti. Mahkemede savunma yapan davalı banka avukatı davanın reddini istedi. İş Mahkemesi, davanın reddine karar verdi. Anne kararı temyiz etti. Devreye giren Yargıtay 9’uncu Hukuk Dairesi ise davacı anneyi haklı buldu. Dairenin kararında, 14 Temmuz 2004’te Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili yönetmeliğe göre, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerinin, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı için gerekli bir kreşin kurulmasının mecburi olduğu hatırlatıldı. YÖNETMELİĞE UYULMALI Kararda özetle şu ifadelere yer verildi: “Yönetmelikteki düzenleme gereği işverenin kreş açma mecburiyeti bulunmakta olup, bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işveren karşısında işçinin iş sözleşmesini haklı sebeple fesih hakkı var. Ancak, davacı işe gelerek çalışma isteğini ve iş sözleşmesini feshetme iradesinin bulunmadığını göstermiş, işveren tarafından davacının çalışmasına izin verilmemiş olup, bu nedenle davalı işverenin iş sözleşmesini feshettiğinin kabul edilmesi gerekir.” MERAK EDİLEN SORULAR ● Hangi işyerlerinde çocuk bakım yurdu olmalı? Yönetmelik emzirme odası açmak için işyerinde 100-150 kadın çalışanın olmasını aramakta iken, bakım yurdu (kreş) açmak için ise 150'den fazla kadın çalışanın bulunmasını şart koşuyor. Yani, kreş açma yükümlülüğü işyerinde çalışan kadın işçilerin sayısı üzerinden belirleniyor. İşveren tarafından açılan kreş, işyerine 250 metreden uzaksa yönetmelik, işverene taşıt sağlama yükümlülüğü de getiriyor. ● İşyerindeki kreşten kimler faydalanabilir? Kadın işçiler ile erkek çalışanlar içinden çocuğunun annesi ölmüş olan veya çocuğunun velayeti babaya verilmiş olanlar faydalanır. Çocuk bakım yurduna velisinin isteği üzerine ilkokul kaydı henüz yapılmayan 66 aylığa kadar çocuklar alınır. ● Kreşlerde sağlanan imkanlar neler? Kreşlerde, çocukların ihtiyaçlarına göre gerekli besinler, kahvaltıları ve yemekleri verilir. Yemek listeleri ve tamamlayıcı beslenmenin düzenlenmesinde işyeri hekiminin görüşleri alınır. ● Devlet kreş desteği sağlıyor mu? Evet. Maddi sıkıntı çeken ve çalışmak zorunda annelere 0-5 yaş çocukları için kreş desteği sağlanıyor. Kreş parası başvurusu öncelikli olarak işverene yapılmalıdır. İşverene yapılması mümkün değilse Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı merkezlere başvuru yapılabilir.