Saray rejimi milyonları açlığa mahkum ederken Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi- BİSAM, ilk kez açlık sınırının altında açıklanan asgari ücretin alım gücü üzerindeki etkilerini çarpıcı verilerle ortaya koydu.
"Asgari Ücretle Geçim Araştırması" başlığıyla yayımlanan rapora göre, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli, şubat ayında eline geçecek olan 28 bin 75 TL’lik ücretle gıdaya günlük sadece 267 lira ayırabilecek. Bu miktar, dört kişilik bir ailenin üç öğün beslenmesi için kişi başına 89 TL, öğün başına ise sadece 22 TL düşmesi anlamına geliyor.
Asgari ücretlinin gıdaya ayırabileceği pay sadece 8.000 liradır. Buna göre asgari ücretli elde ettiği gelir ile sadece 9 gün karnını doyurabilir.
ÜCRETLER KİRA VE GIDAYA GİDECEK
Ülke genelinde ortalama kira (80 metrekarelik bir daire için) 18 bin 400 lirayken yeni geliri ile asgari ücretlinin konut harcamalarının tümüne (konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar) ayırabileceği tutar 9 bin 329 TL, kiraya ayırabileceği tutar ise 6 bin 873 TL.
Araştırmada en dikkat çekici başlıklardan biri konut harcamaları oldu. Raporda, bu durumun asgari ücretliyi sağlıksız, deprem riski taşıyan ve kentsel donatılardan yoksun konutlarda yaşamaya mecbur bıraktığı vurgulandı.
EĞİTİM HARCAMASI YOK GİBİ
Asgari ücretlinin çocuklarının eğitimi için ayırabildiği bütçe ise neredeyse yok denecek kadar az.
Rapora göre, çocuk başına aylık eğitim harcaması sadece 67 TL seviyesinde kalıyor. Bu rakamla kırtasiye masraflarının dahi karşılanmasının mümkün olmadığı, asgari ücretlinin çocuklarını kaynak yetersizliği çeken okullara göndermek zorunda kaldığı belirtiliyor. Kültürel faaliyetler için ayrılabilen 10 TL, eğlence için 34 TL ve kitap-gazete için 78 TL gibi rakamlar ise sosyal hayata katılımın imkansızlığını gözler önüne seriyor. İstanbul’da 2025 yılı için mavi kart bedelinin 2 bin 748 TL olduğu hatırlatılan raporda, asgari ücretlinin tüm ailesi için ulaşıma ayırabildiği toplam tutarın 2 bin 838 TL olduğu kaydediliyor.
Sağlık harcamaları için 533 TL, giyim ve ayakkabı için ise bin 174 TL bütçe ayrılabildiği görülüyor.
İNSAN ONURUNA YARIŞIR OLMALI
BİSAM raporunda, asgari ücretin sadece bir rakam olmaktan öte, insan onuruna yaraşır bir yaşam standardını sağlaması gerektiği vurgulandı. Gelir dağılımındaki adaletsizliğe dikkat çekilirken, ekonomik büyüme ve verimlilik artışından işçilere daha düşük ücret daha zor geçim koşullarının kaldığı vurgulandı. Asgari ücretin temel ihtiyaçları karşılayacak düzeyde belirlenmesi çağrısı yapıldı. 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak asgari ücret yüzde 27 artışla 28 bin 75 lira olarak açıklanmıştı.
8 YILDA FİYATLAR YÜZDE 1.953 ARTTI
Gıda enflasyonunda uzak ara zirveyi koruyan Türkiye'de marketlerdeki fiyat karşılaştırması artan pahalılığı gözler önüne serdi. İktisatçı Mahfi Eğilmez'in 2017 Mart ayına ait bir fiyat broşürüyle bugünün fiyatlarını kıyasladığı verilere göre aradan geçen 8 yılda fiyatlar 20 kata kadar arttı. Eğilmez’in hesaplamasına göre 22 üründe 8 yılda yaşanan artış oranı ortalama yüzde 1.953 oldu. 22 ürün 2017 Mart ayında 297,07 TL'ye denk gelirken bugün 6.100 TL'ye denk geliyor.
Eğilmez’in ismini vermediği marketin fiyatlarına göre yüzde 3.900 ile yoğurtta oldu. Onu yüzde 3.454 ile organik domates salçası ve yüzde 3.118 ile 1 litre Ayçiçek yağı takip etti. Listeye göre pirinçteki artış yüzde 2 bin 368.
