Hasır şapka takmış sırıtan bir kafatası… Japon manga ve anime serisi One Piece’in hayranları bu sembolü hemen tanır: genç kaptan Monkey D. Luffy ve ekibi Hasır Şapka Korsanları’nın bayrağı, yani “Jolly Roger”.
Ancak artık bu simge yalnızca bir korsan hikayesini temsil etmiyor. Son aylarda, Asya’dan Afrika’ya kadar birçok ülkede Z kuşağının öncülük ettiği protestolarda One Piece bayrağı dalgalanıyor. En son Nepal’de parlamento binasının önünde görülen bayrak, “özgürlük” ve “isyan”ın küresel bir sembolüne dönüştü.
Rekor kıran bir manga
1997’de Japon sanatçı Eiichiro Oda tarafından yaratılan One Piece, 110’dan fazla cilt ve 500 milyondan fazla satışla tüm zamanların en çok okunan manga serilerinden biri. Serinin merkezinde Luffy ve ekibi, yozlaşmış güçlere, özellikle otoriter “Dünya Hükümeti”ne karşı mücadele ediyor.
Manga uzmanı Andrea Horbinski, DW’ye yaptığı açıklamada şunları söylüyor:
“Luffy ve mürettebatı özgürlüğü, bireysel seçimi ve kalbini takip etmeyi temsil ediyor. Ezilenlere yardım ediyor, yozlaşmış otoriteye karşı duruyorlar. Bu yüzden bayrağın protestolarda kullanılmasını anlamak kolay.”
Bir sembolün viral yükselişi
One Piece bayrağı ilk kez bu yıl Şubat ayında Endonezya’daki öğrenci protestolarında görüldü. Ancak asıl çıkışını ülkenin 80. bağımsızlık günü kutlamaları öncesinde yaptı.
Bazı vatandaşlar ulusal bayrakların yanına Luffy’nin korsan bayrağını astı; bu, hükümet karşıtı sessiz bir protestoya dönüştü. Görseller sosyal medyada hızla yayıldı ve bayrak, hoşnutsuzluğun sembolüne dönüştü.
Hükümet buna karşı “ulusal bayrağı koruma” kampanyası başlattı; bazı siyasetçiler One Piece sembolünü “vatana ihanet” olarak nitelendirdi. Bayraklar toplatıldı, duvar resimleri silindi. Uluslararası Af Örgütü, bu baskını “ifade özgürlüğüne saldırı” olarak tanımladı.
Nepal’den dünyaya
Endonezya’daki olayların ardından One Piece bayrağı bu kez Nepal’de ortaya çıktı. Sosyal medya yasaklarını protesto eden gençler, Luffy’nin bayrağını meydanlara taşıdı. Protestolar sonucunda yasak kaldırıldı, başbakan istifa etti; ancak güvenlik güçlerinin sert müdahalesiyle 72 kişi hayatını kaybetti, 2 binden fazla kişi yaralandı.
Bu zafer ve trajedi karışımı deneyim, Filipinler’den Kenya’ya, Fas’tan Madagaskar’a kadar birçok ülkede gençleri harekete geçirdi.
Madagaskar’da Z kuşağı aktivistleri, bayrağı yerel kültüre uyarladı: Hasır şapkanın yerine Betsileo halkına özgü “satroka” kovboy şapkası eklendi. Gençlik hareketine destek verenler, bugün bu şapkayı bir dayanışma sembolü olarak giyiyor.
Pop kültür ve protesto geleneği
Z kuşağı —yani 1996–2010 arası doğan nesil— internet ve görsel kültürle büyüdü. Bu yüzden popüler kültür ikonlarını politik sembole dönüştürmek onlar için doğal bir ifade biçimi.
Tıpkı 2011’de Occupy Wall Street eylemlerinde “V for Vendetta” filminden Guy Fawkes maskesinin, 2019’da Joker karakterinin veya The Hunger Games’deki üç parmak selamının küresel protestolara karışması gibi…
Çin’de Devlet Başkanı Şi Cinping’in “Winnie the Pooh” karakterine benzetilmesi de aynı çizgide bir kültürel direniş jestiydi.
Bugün ise Luffy’nin “Jolly Roger”ı bu mirası devralıyor. Madagaskarlı aktivist Virgilus Slam bu sembolü şöyle anlatıyor:
“Genç Luffy, dünyayı daha iyi hale getirmek için savaşan bir idealist. Belki biz de idealistiz, ama dünyayı her zaman idealistler değiştirir.”
