İspanyol futbol takımlarından Sevilla ve Getafe arasında 2007 yazında oynanan maçta, Sevilla'nın 22 yaşındaki orta sahası Antonio Puerta, sahada yere yığıldı. Takım arkadaşları, Puerta'nın boğulmasını önlemek için dilini dışarı çıkardı ve ilk yardım görevlileri müdahale etti. Puerta sahayı yürüyerek terk etti ancak kulüp doktorlarına göre soyunma odasında bir veya birden fazla kalp krizi daha geçirdi ve kaldırıldığı hastanede üç gün sonra hayatını kaybetti.
Otopsi, Puerta’nın tedavisi mümkün olmayan genetik bir kalp rahatsızlığı olduğunu ortaya koydu. Bu hastalık, futbolculara düzenli olarak yapılan sağlık testlerinde tespit edilememişti. Benzer şekilde, üç yıl önce Portekiz ekibi Benfica'nın 24 yaşındaki Macar oyuncusu Miklos Feher de hayatını kaybetmişti.
Bu olaylar, FIFA ve UEFA'nın büyük turnuvalar öncesinde solunum ve kardiyovasküler testleri zorunlu kılmasına yol açtı.
Gençler arasında Kalp krizi vakaları artıyor
Futbol sahalarındakiler kadar görünür olmasa da, 20’li ve 30’lu yaşlarda ani kalp krizleri yaşayan gençler giderek artıyor. Uzmanlar, kalp krizi vakalarında ciddi bir artış gözlemliyor.
James Aitchison, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki King's College Hospital London’da kalp cerrahı: "Kalp-damar rahatsızlıklarını etkileyen faktörlerde yüzde 20 artış gördük" diyor.
Samir Alam, Beyrut Amerikan Üniversitesi kardiyoloji profesörü: "Son 10 yılda gençlerde kalp krizi ve inme vakalarında ciddi artış var; ölüm oranları da endişe verici düzeyde" diyor.
ABD araştırmaları, 30-45 yaş arası kalp rahatsızlıklarının son 15 yılda yüzde 50 arttığını ortaya koydu.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kalp-damar rahatsızlıkları, dünya genelinde ölümlerin bir numaralı sebebi. 2019’da 17,9 milyon kişi kalp hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti; ölümlerin yüzde 85’i kalp krizi ve inmeye bağlıydı.
Kalp sağlığını tehdit eden faktörler
Uzmanlar, gençlerde kalp sorunlarının artmasının başlıca nedenlerini şöyle açıklıyor:
Hareketsiz yaşam: Televizyon karşısında veya telefonda uzun süre oturmak, günlük yürüyüşlerin azalması.
Sağlıksız beslenme: Fast food ve yüksek yağlı besin tüketimi.
Obezite, yüksek tansiyon, diyabet ve kolesterol: Modern hayatın yaygın sorunları.
Tütün ve e-sigara kullanımı: Aitchison, e-sigara nikotin oranlarının yüksek olabileceğine dikkat çekiyor ve ciddi kalp riskleri oluşturabileceğini söylüyor.
Pasif içicilik: Prof. Alam, kalp kriz riskini artıran bir diğer önemli faktör olarak görüyor.
Covid-19 etkisi: Kalp ve damar sağlığı üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabiliyor.
Stres ve modern hayatın etkisi
Kronik stres, kalp sağlığı üzerinde önemli bir rol oynuyor. Uzmanlar:
Samir Alam: "Stres, damarların sertleşmesine yol açar ve uzun vadede kalp krizini tetikleyebilir. Herkesin stresle başa çıkmanın bir yolunu bulması gerekiyor."
Aitchison: "Stres tek başına neden değil, fakat hayat tarzımız ve genetikle birleştiğinde risk artıyor. İş kaygısı yaşayanlarda kalp sorunu olasılığı yüzde 20 daha fazla."
Uzun süreli stres, kortizol hormonunu artırarak kolesterol, tansiyon ve diyabet gibi kalp risklerini tetikliyor. Ayrıca, kent gürültüsü ve uyku sorunları da gençlerde kalp krizi riskini yükseltebiliyor.
Önlemler ve korunma yolları
Sağlıklı yaşam: Haftada en az 3 gün, 30’ar dakikalık egzersizler öneriliyor.
Sigara ve e-sigaradan uzak durmak: Tütün ürünleri ve e-sigaralar ciddi kalp riski taşıyor.
Düzenli sağlık kontrolleri: Erkeklerde 40, kadınlarda 45 yaşından itibaren kalp kontrolleri şart.
Erken önlem: Beslenme, fiziksel aktivite ve stres yönetimi, çocukluktan itibaren önem kazanıyor.
Prof. Alam: "Sağlık yalnızca doktorların sorumluluğunda değil; bireyler, doktorlar ve sağlık kurumları birlikte hareket etmeli. Önlem almak, sorunu çözmekten çok daha etkili."
