Dünya genelinde 660 bin rahim ağzı kanseri vakasının en az yüzde 95’i HPV (İnsan papilloma virüsü) kaynaklı. ABD’de yapılan yeni bir araştırma, ülkede yürütülen kapsamlı aşılama programlarının etkisini gözler önüne serdi. Araştırma, HPV aşılarının sadece aşılanan bireyleri değil, aynı zamanda aşılanmamış kadınları da koruyarak sürü bağışıklığı sağlayabileceğine dair kanıtlar sunuyor.
ABD’de HPV aşısı ve sürü bağışıklığı
ABD’de ergenlik çağındaki kız ve erkek çocuklara uygulanan HPV aşıları, rahim ağzı kanserine yol açan virüse karşı yüksek koruma sağladı. Albert Einstein Tıp Fakültesi’nden araştırmacı Jessica Kahn, “Yüksek aşılama oranları ve cinsiyet nötr aşılama stratejisi, HPV’ye karşı sürü bağışıklığının mümkün olduğunu gösteriyor” diyor.
Araştırmada, HPV açısından yüksek risk taşıyan kadın gruplarında bile enfeksiyon oranlarında ciddi düşüşler gözlemlendi. Örneğin, iki tür HPV’ye karşı koruma sağlayan bivalan aşı uygulanan gruplarda bulaşmada yüzde 98 oranında azalma görüldü. Katılımcıların cinsel davranışlarında neredeyse hiç değişiklik olmaması, aşının etkisinin doğrudan olduğunu ortaya koydu.
Kahn, sürü bağışıklığının dinamik bir kavram olduğunu vurguluyor: “Aşılama oranları düşerse veya bulaş dinamikleri değişirse, koruma zayıflayabilir. HPV tamamen ortadan kalkmış değil.”
HPV ve rahim ağzı kanseri
HPV, dünya genelinde en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biri. Virüs genellikle zararsız siğillere yol açsa da bazı türleri hücreleri kansere dönüştürebiliyor. Rahim ağzı kanseri, kadınlarda en yaygın dördüncü kanser türü olup ölümlerin büyük kısmı düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşiyor.
HPV’nin rahim ağzı kanserine yol açtığı 1983 yılında keşfedildi ve bu çalışma 2008’de Nobel Tıp Ödülü ile taçlandırıldı. 2000’lerde geliştirilen Gardasil adlı aşı, HPV’yi önleyebilen ilk aşı grubu olarak dikkat çekti.
Küresel aşılama ve zorluklar
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), rahim ağzı kanserini bir halk sağlığı sorunu olmaktan çıkarmayı hedefliyor. Stratejiye göre:
Kız çocuklarının %90’ının 15 yaşına kadar aşılanması
Kadınların en az %70’inin 35 ve 45 yaşlarında rahim ağzı kanseri taramasından geçmesi
Kanser teşhisi konan kadınların %90’ının tedavi alması
DSÖ’ye göre bu hedefler, önümüzdeki yıllarda 74 milyon yeni rahim ağzı kanseri vakasını önleyebilir. İsveç’te yapılan araştırmalar da aşılanan kadınlarda kanser oranlarının neredeyse yarı yarıya düştüğünü ortaya koyuyor.
Ancak küresel ölçekte aşılama programlarının önünde hâlâ zorluklar bulunuyor. Aşı karşıtlığı, yanlış bilgilendirme kampanyaları ve sağlık sistemlerindeki aksaklıklar HPV’ye karşı toplumsal korumayı tehdit ediyor.
Jessica Kahn, “Aşı son derece etkili, ama yalnızca gerçekten uygulanırsa” diyerek aşının önemine dikkat çekiyor.
