Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Utku Perktaş, Yetkinreport.com adresinde kaleme aldığı yazısında, Google’ın Earth Engine platformu üzerinden ulaştığı AlphaEarth verileriyle Türkiye’nin orman kaybını ortaya koydu.
Prof. Dr. Utku Perktaş, Google’ın Earth Engine platformu üzerinden erişilen AlphaEarth verisi hakkında şu bilgileri verdi:
“Dünyayı 10 metreye 10 metrelik kareler halinde okuyor ve her karenin yıllık davranışını bir tür özete dönüştürüyor. Böylece tepeden bakan bir göz gibi değil, hafızası olan bir bellek gibi çalışıyor. Bu haritalar ‘gerçek renkli fotoğraf’ değiller. Gerçek uyduların topladığı görüntüler, radar okumaları ve çevresel ölçümler bir araya getiriliyor; ardından yapay zekâyla işlenerek her piksel için özet bir özellik çıkarılıyor. Bu yüzden ekranda gördüğünüz sıcak-soğuk renkler, doğrudan ‘ağaç’ ya da ‘tarla’ demiyor; daha çok ‘burada geçen yıla göre farklı bir hikâye var’ diyor. Basitçe anlatmak gerekirse: iki yıl arasında benzerlik artmışsa harita sakinleşiyor, azalmışsa ısınıyor.”
Utku Perktaş, AlphaEarth kullanarak yaptığı 2017’den 2024’e uzanan Türkiye karşılaştırmasını paylaştı:
Utku Perktaş, şu bilgileri paylaştı:
“Türkiye orman haritasını ekrana aldığınızda, önce ülke genelinde açık tonların baskın olduğunu görüyorsunuz. Bu, “her şey aynı” demek değil; yalnızca büyük kısmın büyük bir sıçrama yaşamadığını söylüyor. Sonra bazı bölgeler daha sıcak renklere dönüyor: Ege ve Akdeniz kıyılarında 2021 yangınlarının bıraktığı izler, Karadeniz’in bazı kuşaklarında aralıklı cepler, kent çevrelerinde büyüyen lekeler… Bu sıcaklık tek başına “orman kaybı” anlamına gelmiyor; tarımsal desenin değişmesi, su seviyelerinin oynaması, yeni yollar ve yerleşimler de aynı sinyali üretebiliyor. Bu yüzden haritayı, doğrulanmış bir orman kaybı katmanıyla birlikte okumak önemli. O katmanda kırmızı görünen piksel, belirli bir yılda gerçekten kayıp yaşamış demektir. İki harita üst üste geldiğinde tablo berraklaşıyor: Hem renk ısısı yükselmiş hem de kayıp işareti varsa, orada güçlü bir alarm var demektir; yerinde doğrulama, hızlı müdahale, rehabilitasyon gibi adımların öncelik kazanması gerekir.
Arka plandaki sarı–turuncu–kırmızı tonları, 2017’ye göre değişimin şiddetini gösterir; renk sıcaklığı arttıkça fark büyür. Üstteki koyu kırmızı noktalar, bağımsız bir veri setinin (Hansen Orman Kaybı) işaret ettiği gerçek orman kaybı pikselleridir. İki sinyal aynı yerde çakışırsa (uydu verisi + Hansen kırmızı) yüksek öncelikli alarm kabul edilir. Sadece renk kırmızı ise çoğu kez tarım/yerleşim/su gibi orman dışı süreçler söz konusudur. Harita erken uyarıdır, kesin yargı için yerinde doğrulama gerekir.”
Yazının tamamını okumak için tıklayın.
