Vücudun bu sessiz ama yorulmak bilmeyen organı, sağlığımızı korumada kilit bir rol oynar. Ancak genetik yatkınlıkların yanı sıra, yanlış beslenme alışkanlıkları da karaciğer hastalıklarının gelişmesinde büyük pay sahibidir.
Alkole bağlı karaciğer hastalığı (ARLD) ile alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması (NAFLD), yaşam tarzı ve diyetin doğrudan etkilediği en yaygın karaciğer sorunları arasında yer alır. Neyse ki, doğru besin seçimleriyle bu riski azaltmak mümkün.
Karaciğer dostu besinler nelerdir?
Doymamış yağlar
Zeytinyağı, avokado, ceviz, badem, keten tohumu, somon gibi yağlı balıklar doymamış yağlar açısından zengindir. Bu sağlıklı yağlar, karaciğerdeki iltihabı azaltabilir ve yağlanmayı önlemeye yardımcı olabilir.
Günlük öğünlerinize bu besinleri dahil etmek oldukça kolaydır:
Salatalarınıza zeytinyağı ekleyin
Sandviçinize avokado dilimleyin
Ara öğünlerde kuruyemiş tüketin
Akşam yemeklerinde haftada birkaç kez balık tercih edin
Sebze ve meyveler
Sebze ve meyveler antioksidanlar ve lif bakımından zengindir. Karaciğerin yağlanmasını önlemeye, iltihabı azaltmaya ve hücre hasarına karşı korumaya yardımcı olurlar.
Kahvaltıda yulafa meyve ekleyin
Her ana öğünde bir tabak sebzeye yer verin
Renkli ve çeşitli sebzeleri tercih edin
Tam tahıllar
Yulaf, tam buğday ekmeği, esmer pirinç gibi tam tahıllar, karaciğer fonksiyonlarını desteklerken kronik hastalık riskini de azaltabilir.
Beyaz pirinç yerine esmer pirinç
Normal makarna yerine tam buğday makarna
Kahvaltılık gevreklerde tam tahıllı ürünler tercih edin
Karaciğer için zararlı olabilecek yiyecek ve içecekler
Doymuş yağlar
Tereyağı, tam yağlı süt, işlenmiş et ürünleri ve kızartmalar gibi doymuş yağ içeren besinler, karaciğerde yağ birikimini artırabilir. Ayrıca, karaciğer iltihabını tetikleyen seramid üretimini artırabilir.
Bu tür gıdaları tamamen hayatınızdan çıkarmanız gerekmiyor; ama ölçülü tüketmek büyük fark yaratabilir.
Serbest şekerler
Gazlı içecekler, paketli tatlılar, şekerli yoğurtlar ve hatta fazla meyve suyu tüketimi karaciğerde yağ oluşumunu tetikleyebilir.
İngiltere gibi ülkelerde, günlük kalori alımının en fazla %5’inin serbest şekerlerden gelmesi öneriliyor.
Alkol
Alkol, karaciğer hücrelerine zarar verebilir ve zamanla alkolik hepatit gibi ciddi hastalıklara yol açabilir.
Haftalık alkol tüketimi 14 birimi geçmemeli
Tüm hakkınızı bir günde değil, haftaya yayarak tüketin
En az 2-3 gün tamamen alkolsüz geçirin
Karaciğer sağlığına uygun diyet modelleri
Akdeniz Diyeti ve DASH Diyeti, karaciğer dostu olarak öne çıkan iki beslenme modelidir.
Akdeniz Diyeti: Zeytinyağı, balık, sebze, tam tahıl ve meyve ağırlıklıdır
DASH Diyeti: Tuz azaltımı, sebze-meyve ve az yağlı süt ürünleri odaklıdır
Bu diyetler, karaciğer enzim düzeylerinde iyileşme, iltihap azalması ve yağlanma riskinde düşüş ile ilişkilendirilmektedir.
Ancak, her bireyin kültürel, sosyal ve ekonomik koşulları farklı olduğundan, beslenme planları kişiye özel olmalıdır.
Önemli not:
Bu yazı, tıbbi tanı ya da tedavi yerine geçmez. Herhangi bir karaciğer rahatsızlığınız varsa veya risk altındaysanız, lütfen doktorunuza ya da kayıtlı bir diyetisyene danışın.
