İran parlamentosu, ülkenin Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile nükleer denetimlere ilişkin iş birliğini askıya almayı öngören yasa tasarısını onayladı. Karar, İran devlet medyası tarafından kamuoyuna duyuruldu.
Parlamentodaki milletvekilleri yasa tasarısını oybirliğiyle kabul etti. Tasarının yürürlüğe girebilmesi için Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin onayı gerekiyor. Yeni yasaya göre UAEA’nın İran’daki nükleer tesislerde gerçekleştireceği her türlü denetim, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nin önceden onayına tabi olacak.
Meclis Başkanı Muhammed Bakır Galibaf, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “İran’ın nükleer tesislerine yapılan saldırıyı en ufak şekilde bile kınamayan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, uluslararası itibarını açık artırmaya çıkarmıştır,” dedi. Galibaf, İran Atom Enerjisi Kurumu’nun, nükleer tesislerin güvenliği sağlanana kadar UAEA ile iş birliğini askıya alacağını vurguladı.
Bu açıklama, 13 Haziran’da başlayan ve yaklaşık iki hafta süren İran-İsrail çatışmalarının hemen ardından geldi. Çatışmalar, İsrail’in İran’a yönelik askeri saldırıları ve üst düzey komutanların hedef alınmasıyla tırmanmıştı. Gerilimin doruğa çıktığı bir hafta sonunda ise ABD, İran’daki üç nükleer tesise hava saldırısı düzenledi.
ABD Başkanı Donald Trump, saldırıların İran’ın nükleer programını “yerle bir ettiğini” iddia etse de ABD istihbarat raporları bu açıklamaya temkinli yaklaştı. Raporlara göre, tesislerde ciddi hasar oluştu ancak program tamamen durdurulmadı, yalnızca birkaç aylık bir gerileme yaşandı. Beyaz Saray ise raporu “kesinlikle yanlış” olarak nitelendirdi.
Viyana merkezli UAEA, İran’ın nükleer faaliyetlerini uzun yıllardır denetliyor. Ajansın direktörü Rafael Grossi, İran’la yeniden iletişim kurduklarını ve denetim faaliyetlerine geri dönmek istediklerini belirtti. Grossi ayrıca, İran’ın Amerikan saldırılarından önce yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yer değiştirmiş olabileceğine dair iddialar bulunduğunu ve bu nedenle müfettişlerin İran’daki nükleer varlıkları yeniden değerlendirmesi gerektiğini söyledi.
