1963’te Japonya’nın güneybatısındaki dört şehirle birleşerek Kitakyushu adını alan Kokura, bugün yaklaşık bir milyon kişiye ev sahipliği yapıyor. İdari olarak artık var olmasa da, “Kokura” adı Japonya’nın kolektif hafızasında hâlâ yaşıyor. Çünkü bu şehir, 1945’te İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerinde iki kez atom bombasının hedefi olmaktan kurtuldu.
9 Ağustos 1945: Bulutlar ve dumanlar şehri kurtardı
ABD ordusu, atom bombası atmak için 12 Japon şehrini belirlemişti. Kokura, Hiroşima’dan sonra listenin ikinci sırasındaydı; büyük silah fabrikaları ve dev mühimmat depolarıyla stratejik bir hedefti.
6 Ağustos’ta Hiroşima vurulduktan üç gün sonra, “Fat Man” adlı plütonyum bombası Kokura’ya doğru yola çıktı. Ancak o sabah şehri yoğun bulutlar kaplamıştı. Bir gün önce bombalanan komşu Yawata’dan yükselen dumanlar da görüşü iyice düşürmüştü.
Bazı iddialara göre Kokura’daki fabrikalar kasıtlı olarak kömür yakarak gökyüzüne sis perdesi oluşturdu. B-29 bombardıman uçakları üç tur atmasına rağmen hedefi göremedi. Yakıt riski nedeniyle pilot Charles Sweeney, yedek hedef Nagasaki’ye yöneldi. Böylece Kokura ikinci kez yıkımdan kurtuldu.
Neden Kyoto değil?
Aslında Nagasaki, baştan beri hedefler arasında değildi. İlk listede Kyoto vardı. Ancak ABD Savaş Bakanı Henry Stimson, Kyoto’nun kültürel önemi nedeniyle listeden çıkarılmasını sağladı. Stimson’ın bu ısrarında, şehri daha önce ziyaret etmiş olması ve balayını orada geçirmesinin de etkili olduğu düşünülüyor.
Hem rahatlama hem üzüntü
Savaşın sona erdiği 15 Ağustos 1945’te Kokura halkı, kendi şehirlerinin kurtulduğunu bilmenin rahatlığını yaşarken, bombanın Nagasaki’ye atıldığını öğrenmenin üzüntüsünü hissetti.
Bugün Kitakyushu’da, eski silah deposunun bulunduğu alanda “Nagasaki Atom Bombası Anıtı” yer alıyor. Her yıl 9 Ağustos’ta anma törenleri düzenleniyor. 2022’de açılan Kitakyushu Barış Müzesi de bu ortak hafızayı yaşatıyor.
Kirlilikten çevre dostu kente
Savaş sonrası yoğun sanayileşme, Kokura’yı çevre felaketinin eşiğine getirdi; Dokai Körfezi neredeyse canlısız hale geldi. Ancak yapılan yatırımlar sayesinde Kitakyushu bugün Asya’nın en çevreci şehirlerinden biri olarak anılıyor. Geçmişini unutmadan, geleceğe umutla bakan bir kent…
