Yeni Şafak yazarı Özgür Bayram Soylu, Türkiye’de hızla artan obezite oranlarına dikkat çekerek şekerli ve işlenmiş gıdalar üzerinden alınacak “obezite vergisi” uygulanmasını önerdi. Soylu, marketlerdeki promosyonlar ve paketli ürünlerin tüketimi teşvik etmesinin, beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkilediğini savundu.
Yazısında ayrıca, belirli bir vücut kitle indeksinin üzerinde olan ve bunu yaşam tarzı tercihiyle sürdüren bireyler için caydırıcı bir “yaşam tarzı vergisi”nin de gündeme alınabileceğini ifade etti. Soylu, bu uygulamanın yalnızca sağlık sistemine katkı sağlamayacağını, aynı zamanda davranış değişikliğini teşvik edeceğini belirtti.
Soylu’nun yazısında şu ifadeler öne çıktı:
- “Bugün fast food aslında ‘slow death’ paketi olduğu için hızlı yenip, yavaş öldüren bir hastalığa doğru sürüklüyor. Eğitim ve danışmanlık hizmetleri, fiyat ve erişim politikalarıyla desteklenmelidir. Sonuçta diyetisyenler ‘şekerden uzak durun’ derken market rafları ‘iki al bir bedava’ diyorsa, hangi sesin kazanacağı açıktır.”
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü “İdeal Kilonu Öğren, Sağlıklı Yaşa” kampanyası kapsamında yapılan ölçümlere göre, katılımcıların yaklaşık üçte biri fazla kilolu, dörtte biri obez olarak kaydedildi. Kadınlarda obezite oranı %30’un üzerine çıkarken, erkeklerde fazla kiloluluk %40’a yaklaşıyor.
Soylu, obezitenin yalnızca bireysel bir sağlık sorunu olmadığını, ekonomik ve sosyal refah açısından da ciddi risk oluşturduğunu vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, obezite iş gücü kayıpları ve sağlık harcamaları nedeniyle ekonomiye ek yük oluşturuyor.
Yazıda ayrıca uluslararası örneklere de dikkat çekildi. Meksika, İngiltere, Macaristan, Finlandiya ve Danimarka gibi ülkelerde şekerli ve yüksek yağlı gıdalara uygulanan vergiler, tüketimi azaltırken sağlık sistemlerine ek kaynak sağladı. Soylu, Türkiye’de de benzer bir politika izlenmesi gerektiğini belirtti:
“Şekerli içecekler, paketli atıştırmalıklar ve ultra işlenmiş gıdalar üzerine uygulanacak vergi, tüketici davranışlarını değiştirme potansiyeline sahiptir. Üreticiler daha dengeli ürünler sunmak zorunda kalacak, elde edilen gelirler sağlık kampanyalarına ve okul beslenme programlarına aktarılacaktır. Ayrıca belirli bir vücut kitle indeksinin üzerindekiler için caydırıcı bir ‘yaşam tarzı vergisi’ uygulanabilir.”
Soylu yazısını şu ifadelerle sonlandırdı:
“Kişi isterse istediği kadar yesin; ama bu tercih artık toplumun gözünde ‘özgürlük’ değil, bedeli olan bir davranış olarak algılanmalıdır. Bizde ne yersen, o’sun.”
