Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ekonomistleri, uluslararası ham petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerini analiz etti. “Uluslararası Petrol Fiyatlarının Tüketici Fiyatlarına ve Cari Dengeye Yansımaları” başlıklı blog yazısında, petrol fiyatlarında yaşanacak 10 dolarlık bir artışın, enflasyonu bir yıl sonunda 1,6 puan artırabileceği belirtildi.
Analizde, petrol fiyatlarındaki artışların sadece akaryakıt fiyatları üzerinden değil, taşımacılık, tüp gaz, ambalaj, kimyasallar gibi birçok kalemde dolaylı enflasyonist etkiler oluşturduğu vurgulandı. Ayrıca, enflasyon beklentileri ve döviz kuru üzerindeki baskı gibi ikincil etkiler de enflasyon üzerinde rol oynuyor.
Petrolün cari açığa etkisi
Petrol fiyatlarındaki artışın cari dengeye etkisi de analizde detaylandırıldı. Her 10 dolarlık fiyat artışının, ithalat ve ihracat üzerindeki net etkisinin cari açığı yaklaşık 2,6 milyar dolar artırabileceği öngörülüyor. İthalattaki artışın bir kısmının ihracatla telafi edildiği, ancak net etkinin yine de açık yönünde olduğu belirtildi.
Etki yönetilebilir, ancak kur riski belirsiz
TCMB ekonomistleri, analiz kapsamında 2025 yılı için petrol fiyatlarında yüzde 16’lık bir artış senaryosunu ele aldı. Buna göre, enflasyonun toplamda 1,2-1,6 puan arasında yükselmesi bekleniyor. Ancak döviz kuru üzerinde oluşabilecek ek baskıların bu etkiyi büyütebileceği, jeopolitik risklerle birleşen kur şoklarının daha güçlü sonuçlar doğurabileceği uyarısı da yapıldı.
Öte yandan, son yıllarda akaryakıtın tüketici enflasyon sepetindeki ağırlığının düşmesi (%4,9’dan %3,3’e gerilemesi) ve maktu vergilerin fiyat geçişkenliğini sınırlaması, bu etkilerin sınırlanmasında rol oynuyor.
