Dünya Adalet Projesi’nin (World Justice Project - WJP) yayımladığı 2025 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ne göre Türkiye, son on yılda hukuk devleti göstergelerinde ciddi bir gerileme yaşadı.
2015’te 80. sırada bulunan Türkiye, her yıl düşüş eğilimini sürdürerek 2025’te 118. sıraya kadar geriledi.
2024 yılında 117. sırada yer alan Türkiye, bu yıl da bir basamak düşerek 143 ülke arasında 118. sırada konumlandı.
Ülkenin puanı 0,41 olarak ölçülürken, bu değer Türkiye’nin son on yıldaki en düşük seviyelerinden biri oldu.
Bölgesel sıralamada Doğu Avrupa ve Orta Asya’da 15 ülke arasında 14’üncü, gelir grubuna göre ise üst-orta gelirli 41 ülke içinde 37’nci sırada yer aldı.
2016 sonrası sert düşüş
2016’daki 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye, bir yılda 19 sıra kaybederek 99. sıraya gerilemişti.
Bu dönemden itibaren hukukun üstünlüğü göstergelerinde sürekli düşüş yaşandı.
Temel haklarda 134. sırada
Türkiye, endeksin “Temel Haklar” kategorisinde 143 ülke arasında 134. sırada bulunuyor.
Bu başlık, ayrımcılığın önlenmesi, yaşam ve güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı, ifade ve inanç özgürlüğü, mahremiyetin korunması, toplanma özgürlüğü ve işçi haklarının güvencesi gibi göstergeleri kapsıyor.
2015’te bu kategoride 96. sırada olan Türkiye, son on yılda 38 sıra gerileyerek 134. sıraya düştü.
Hükümetin yetkilerinin sınırlandırılmasında 136. sıra
Türkiye, “Hükümetin Yetkilerinin Sınırlandırılması” alanında 136. sırada yer aldı.
Bu kategori, yargının bağımsız denetim gücünü kullanarak yürütmenin hukuka aykırı işlemlerine sınır koyabilme kapasitesini ölçüyor.
2015’te 95. sırada bulunan Türkiye, son on yılda bu alanda 41 sıra geriledi.
Uzmanlara göre bu tablo, güçler ayrılığı ve hesap verebilirlik ilkelerinde derin bir zayıflamaya işaret ediyor.
Dünya genelinde eğilim: Gerileme
WJP verilerine göre Türkiye, son bir yılda en çok gerileyen ikinci ülke oldu.
Türkiye’nin puanı 2024–2025 döneminde %1,9 düştü.
Sırbistan ilk sırada yer alırken, Macaristan ve Burkina Faso da yaklaşık %2’lik gerilemeyle dikkat çekti.
Buna karşın Dominik Cumhuriyeti %2,1’lik artışla en fazla ilerleme kaydeden ülke oldu.
İrlanda ve Polonya’da ise hukuk devleti göstergelerinde belirgin bir iyileşme gözlendi.
Avrupa’da tablo karışık
27 AB üye ülkesi arasında en düşük puan Bulgaristan ve Macaristan’a ait.
Buna karşın Almanya, İsveç ve Estonya’nın da aralarında bulunduğu sekiz AB ülkesi, endekste dünya genelinde ilk 10 içinde yer aldı.
Danimarka, hukukun üstünlüğünde zirvedeki yerini korudu.
WJP Hukuk Devleti Endeksi Direktörü Alicia Evangelides, Euronews’e yaptığı açıklamada,
“Küresel ölçekte hükümet yetkilerinin sınırlandırılması, temel haklar ve açık yönetim alanlarında gerileme eğilimi sürüyor,” dedi.
“İrlanda ve Polonya ise bu alanlarda ilerleme gösteren nadir ülkelerden.”
