ABD Başkanı Donald Trump, Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro hakkında yürütülen yargı süreci durdurulmadığı takdirde, Brezilya’dan yapılan ihracata yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’dan yanıt gecikmedi: “Egemenliğimize yönelik hiçbir tehdidi kabul etmeyiz, karşılıklılık yasası devreye girer.”
Trump’tan Bolsonaro’ya yargı kalkanı hamlesi
Trump, Truth Social adlı sosyal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, eski Başkan Bolsonaro’nun yargılanmasının bir “cadı avı” olduğunu savundu. Brezilya hükümetine seslenen Trump, davanın derhal düşürülmesini istedi. Açıklamasında Bolsonaro’nun “halk için savaşmış bir lider” olduğunu iddia eden Trump, Brezilya yönetiminin bu süreci durdurmaması halinde Brezilya ürünlerine yönelik tarifeleri yüzde 50’ye çıkaracağını belirtti.
Trump ayrıca, Lula yönetiminin Bolsonaro’nun 2026 seçimlerine katılımını engelleme çabalarının “özgür seçimlere yönelik bir saldırı” olduğunu öne sürdü.
Brezilya’ya ticaret sopası
Trump’ın tehdidinin yalnızca Bolsonaro’nun yargılanmasıyla sınırlı kalmadığı görüldü. Trump, Brezilya’nın BRICS üyesi olması ve sosyal medya düzenlemeleri gibi nedenlerle de eleştiriler yöneltti. Brezilya mahkemelerinin Elon Musk’ın sahibi olduğu X platformuna yönelik yaptırımlarını örnek göstererek, “mevcut rejimin adaletsizliklerine karşı” ekonomik yaptırımların gerekli olduğunu savundu.
Lula’dan net mesaj: Vesayet kabul etmeyiz
Trump’ın açıklamalarına karşılık veren Lula, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Brezilya, egemen bir ülkedir. Kurumlarımız bağımsızdır ve hiçbir vesayet girişimini kabul etmeyiz” ifadelerini kullandı.
Lula, açıklamasında şu noktalara dikkat çekti:
• Yargı süreçleri siyasi müdahalelere ve dış tehditlere kapalıdır.
• Şiddet ve saldırgan tutumlar ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilemez.
• Brezilya’da faaliyet gösteren tüm şirketler ulusal yasalara uymak zorundadır.
• Gümrük vergisi tehditlerine karşılık, Ekonomik Karşılıklılık Yasası çerçevesinde önlemler alınacaktır.
Söz konusu yasa, yabancı ülkelerden gelen tek taraflı ekonomik yaptırımlar karşısında Brezilya’nın, yatırımlar, ticari anlaşmalar ve yükümlülüklerde tavizleri askıya almasına olanak tanıyor.
Diplomatik gerilim büyüyor
CNN, Lula’nın bu açıklamasını “Trump’ın gümrük tehdidine doğrudan yanıt veren ilk ülke” olarak değerlendirdi. TIME ise Lula’nın çıkışını, Trump’ın dost kabul ettiği bir lider tarafından “alışılmadık sertlikte” eleştirilmesi olarak yorumladı.
Lula’nın mesajı, hafta sonu BRICS forumunda yaptığı şu sözleri de hatırlattı:
“Dünya değişti. Bir imparator istemiyoruz. Saygı iyidir, biz saygı duymayı severiz. Aynı şekilde bize saygı gösterilmesini de bekleriz.”
