Anayasa değişikliği önerisine muhalefet; kamu yararı, hak/özgürlük hilelerine kanmadan, lafı hiç dolandırmadan, amasız, fakatsız HAYIR demeli. Nokta. Yazının özü bu. Ancak konuyu biraz açmak ve ülkenin ses getiren ve yönlendirici tek muhalefeti konumundaki kadınların, bu konuda neler yaptıklarına bakmak gerekir diye düşünüyorum.
Kadın dernekleri, kuruluşları, bağımsız inisiyatifler, kadın grupları, ülkede kadını kapsayan her kesim Kemal Kılıçdaroğlu’nun ne amaçla yaptığı bir türlü belli olmayan anayasa teklifi değişikliği çıkışının ardından, gidilen yolun hiç de niyetlenen (her ne ise) ile aynı olmadığından hareketle hemen “Anayasa değişikliğine hayır” çalışmalarına başladı. Eşitlik İçin Kadın Platformu, Kadın Koalisyonu, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, Kadının İnsan Hakları İçin Yeni Çözümler Derneği gibi çeşitli kadın derneklerini ve gruplarını bünyesinde barındıran çatı kuruluşlar birbiri ardına açıklamalar yaptılar, muhalefet partilerine seslendiler, muhalefetin müzakere bile etmemesini isteyerek, anayasa değişikliği teklifine tartışmasız HAYIR denmesini istediler.
Anayasa değişikliği teklifinin haklar ve özgürlükler alanını ciddi ve tehlikeli ölçülerde daraltma amacıyla tasarlandığını kadınlar görüyor ve görmeyenlerin de görmesini istiyor. Çünkü kadınlar, kadınların içinde yer almadığı karar mekanizmalarında, kadınların hayatları için karar alınmasına izin vermemeye kararlı.
EŞİK (Eşitlik İçin Kadın Platformu) bu amaçla daha önce yaptığı basın açıklamalarını bu kez 500’ü aşkın kurumun imzası ile destekledi ve bunu kamuoyu ile paylaştı. ‘Anayasa değişikliği teklifine hayır’ imza metninin de paylaşıldığı basın açıklamasında Sevilay Çelenk’in de dediği gibi, muhalefet; müzakerelere bile katılmamalı, komisyon görüşmelerine ve Meclis oylamasına katılmayı da topluca reddetmeli.
Kadının İnsan Hakları İçin Yeni Çözümler Derneği de AKP, MHP ve BBP’nin 9 Aralık’ta 336 milletvekilinin imzasıyla Meclise sunduğu Anayasa’nın 24 ve 41. Maddelerine ilişkin değişiklik önerilerini içeren teklife karşı yukarıdaki üç partinin dışında kalan muhalefet partilerinden 192 siyasetçiye mektup göndererek, değişiklik teklifine HAYIR denmesini istedi.
Kadın Koalisyonu da EŞİK ve KİH Yeni Çözümler Derneği gibi anayasa değişikliğine hayır denmesi için imza kampanyası düzenleyerek, basın açıklamaları yaptı. Koalisyona göre de; en temel hak ve özgürlük taleplerinin terörizm ile damgalandığı, kadın ve LGBTİ+ sivil toplum ve meslek örgütlerinin baskı altında olduğu, gazetecilerin, siyasetçilerin, seçilmiş kadın temsilcilerin düşüncelerinden dolayı tutuklandığı, kadın örgütlerinin, yerel yönetimlerin, üniversitelerin bile kayyımla baskı altına alındığı, mevcut anayasal hakların dahi yok edildiği bir siyasi iktidar pratiğinde, yeni bir anayasa yapmanın hiçbir koşulu yoktur.
Değişiklik yapılmak istenen Anayasa maddeleri ise; konunun ilgilileri biliyordur ama, bilmeyenler için bir kez daha hatırlamak gerekirse: Anayasanın 41nci maddesi “Ailenin korunması ve çocuk hakları” başlığını taşıyor ve birinci fıkrada ‘Aile Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.’ deniyor. Değiştirilmek istenen bölüm de burası. Bu fıkrayı “evlilik birliği ancak kadın ile erkeğin evlenmesiyle kurulabilir.” şekline dönüştürmek istiyor iktidar. Son yıllarda gittikçe körüklenen LGBT+ nefretinin ateşini biraz daha harlamak istiyor belli ki. Murat Sevinç’in deyimiyle bu madde değişmezse eşcinsel evliliklerin çığ gibi artacağından endişeleniyor olabilir.
2nci madde ise ‘din ve vicdan hürriyeti’ başlıklı 24ncü madde. Doğrudan laiklik ilkesiyle bağlantılı. Yapılmak istenen (değişiklik maddesi çok uzun dileyenler ulaşabilir zaten) şu anda zaten üzerinde hiçbir tartışmanın olmadığı başörtüsünü Anayasada güvence altına almak. İnanıp inanmamak size kalmış. İşin özü ise yine kadınları başörtülü/başörtüsüz diye ayırmak, temel haklardan olan kılık kıyafet özgürlüğünü tam da seçimler öncesi yeniden ve yeniden gündeme taşımak, kafaları bulandırmak. Muhalefeti yine din ile sınamak işin özü. Oysa kadınların ne giyip giymeyecekleri siyasetin konusu olmaz. Eğer olursa ki komşu ülkede olduğu gibi, o ülkede olan da demokrasi olmaz zaten. Dini inançlara göre yönetilen bir ülke olur o ülke, en azından dini inançları referans alan bir ülke olur. O ülkenin Anayasasında laiklik ilkesi de yer alamaz zaten.
İktidarın Anayasa değişikliklerini meclisten geçirebilmesi için muhalefete gereksinimi var. Murat Sevinç’ten alıntıyla; Anayasanın 175. Maddesine göre bir anayasa değişikliği önerisinin kabul edilmesi için 360 vekilin oyuna ihtiyaç var. 360 ile 400 arasında bir oyla kabul edilirse, zorunlu olarak halkoylamasına sunulur. 400 ve üzeri oyla kabul edilirse halkoyuna sunulma zorunluluğu yok. Yani muhalefetin desteği şart bu durumda.
İktidar tarafından görünmezliklerini bilen kadınlar, kendilerini muhalefet olarak adlandıran ve anayasa değişikliğinde kilit noktası olacak olan 6’lı masanın kadınları görmesini istiyorlar. Demokrasiyi yeniden inşa etme sözleri veren 6’lı masa tarafından yapılacak 5 Ocak toplantısına katılmak için randevu istediklerini belirten EŞİK Sözcüsü Sevilay Çelenk, “Daha önce kamuoyu önünde dile getirdiğimiz bu talebimizin altını bir kez daha çiziyoruz. Yanıt bekliyoruz” diyor ve ekliyor: “Bu teklife ‘evet’ demek, Anayasa’yı defalarca ayaklar altına alan iktidarın hukuka saygısızlığını onaylamak anlamına gelir. Fiilen yok sayılmakta olan laiklik ve eşitlik ilkelerinin tamamen ortadan kaldırılmasına giden yolun taşlarını böyle bir iktidarla beraber döşemek demektir. Kadınlara ‘siyasi rehine’ olarak davranan iktidar bloğu ile aynı düzlemde siyaset yapmak, kadınları siyasal rehine olarak kullanmak ve can güvenlikleri de dahil olmak üzere tüm temel haklarına yönelik saldırıların önünü açmak demektir.”
Muhalefet bu kez kadınların sesini- yarın çok geç olmadan- duyar umarım. Berrin Sönmez’in de dediği gibi, ver kurtul politikası, politika değil çünkü, tek kelimeyle teslimiyet. İktidara teslim olanın da oy beklemek gibi bir hayali olamaz. Muhalefetin bu kez bizi yanıltmasını istiyoruz.
Okumak isteyenler için:
http://kadinkoalisyonu.org/haber/anayasa-degisikligine-hayir/
https://www.gazeteduvar.com.tr/akp-anayasa-girisimi-neden-mutlaka-durdurulmali-makale-
https://www.diken.com.tr/akp-anayasaciligi-ve-laikligin-tabutuna-cakilan-bir-civi-daha
