NASA'nın Mars'taki uzay aracı Curiosity, Kızıl Gezegen'in geçmişte karbon döngüsüne ev sahipliği yaptığını gösteren ilk yerinde kanıtı elde etti.
Kızıl Gezegen'in Gale Krateri'nde örnekler toplayan emektar uzay aracı, yalnızca Mars atmosferinden gelen karbonun çökelmesiyle oluşabilecek siderit (demir bazlı bir karbonat minerali) adlı bir mineral buldu.
Dünya'da karbon döngüsü, karbonun atmosfer, hidrosfer (su), biyosfer (canlılar) ve litosfer (toprak ve kayaçlar) arasında sürekli dolaşımını ifade eden doğal bir süreç. Bu döngü, yeryüzündeki yaşamın devamı ve iklimin dengesi için hayati öneme sahip. Yeni bulgular bu sürecin milyarlarca yıl önce Mars'ta gerçekleştiğini gösteriyor.
Mars'taki karbon döngüsüne dair ilk yerinde kanıt olma özelliğini taşıyan bu çalışma, Kızıl Gezegen'in geçmişte yaşamı destekleyip desteklemediğine dair de önemli bir ipucu sunuyor.
Kanada'daki Calgary Üniversitesi'nden jeokimyacı Benjamin Tutolo, Science Alert'e yaptığı açıklamada, "Bu bize gezegenin yaşanabilir olduğunu ve yaşanabilirlik modellerinin doğru olduğunu gösteriyor," dedi.
Bir zamanlar Mars manzarası
Bilim insanları uzun zamandır Mars'ın bir zamanlar kalın, karbondioksit açısından zengin bir atmosfere ve yüzeyinde sıvı halde suya sahip olduğuna inanıyor. Ancak bu teoriye göre, karbondioksit ve su gezegenin kayaçlarıyla reaksiyona girerek karbonat mineralleri oluşturmuş olmalıydı. Oysa Kızıl Gezegen'in yörüngesindeki araçların analizleri beklenen karbonat seviyelerini göstermiyordu.
Curiosity'nin 2022 ile 2023 arasında topladığı toprak örneklerinden elde edilen verileri inceleyen Tutolo ve ekibi ise sonunda bekleneni bulmayı başardı.
Magnezyum sülfat açısından zengin tortularda beklenmedik derecede yüksek yoğunlukta karbonat mineralleri tespit edildi.
Hakemli bilimsel dergi Science'ta yayınlanan araştırma makalesinin yazarlarından Thomas Bristow, SciTechDaily'ye verdiği röportajda, "Katmanlı Mars yüzeyini delmek bir tarih kitabını karıştırmak gibi," dedi.
"Sadece birkaç santimetre aşağı inmek bize yaklaşık 3,5 milyar yıl önce yüzeyde veya yakınında oluşan mineraller hakkında iyi fikir veriyor."
Tüm bu bulgular, Mars'ın da yaklaşık dört milyar yıl önce Dünya gibi yaşama elverişli koşullara sahip bir gezegen olduğu anlamına geliyor. Ancak bir noktada Mars'ın atmosferinin büyük kısmının uzay boşluğuna savrulduğu ve Kızıl Gezegen'in çorak bir yere dönüştüğü düşünülüyor.
NASA'nın 2011'de Mars'a gitmesi için fırlattığı Curiosity, Kızıl Gezegen'deki Gale kraterinde uzun araştırmalar yaptı. Bu araştırmalar, Mars'ın yaşanabilirlik potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Bu amaçla Curiosity, Gale kraterindeki kil mineralleriyle dolu tortul kayaçlardan bir dizi örnek topladı. Zira kil, yaşam için önemli bir bileşen olan sıvı suyun geçmişte var olduğu anlamına gelebilir. Bu da yaşanabilirliğin önemli bir göstergesi.
