"Seferberlik yetkisi" yönetmeliğinde yeni değişiklik

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla geçen yıl yürürlüğe giren ve Cumhurbaşkanı'na artık “ayaklanma ve kuvvetli veya eylemli kalkışma” ortaya çıkması durumunda doğrudan seferberlik yetkisi veren yönetmelikte yeni değişikliğe gidildi. "Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği"nde yapılan değişiklik, seferberlik tatbikatlarına ve ferdî seferberlik eğitimlerine katılan yedek personelin özlük haklarıyla ilgili oldu.

Geçen yıl, 34 sene sonra yenilenen yeni "Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği" ile seferberlik yetkisi Bakanlar Kurulu’ndan Cumhurbaşkanı'na geçmiş, eski tüzükte yer almayan en çarpıcı maddelerden biri de seferberlik ilanı kararına ilişkin olmuştu. Eski tüzüğün aksine, yeni yönetmeliğe göre artık Cumhurbaşkanı kalkışma ve ayaklanma durumlarında da seferberlik ilanı kararı alınabilecek.

Buna göre, Cumhurbaşkanı artık “ayaklanma ve kuvvetli veya eylemli kalkışma” ortaya çıkması durumunda doğrudan seferberlik ilanına karar verecek. Karar derhal Resmî Gazete’de yayımlanacak, ardından TBMM’nin onayına sunulacak.

OHAL KHK’sı ile “terörle iltisak”tan ihraçlar da yedek er olacak

Geçen yıl yürüyürlüğe giren yeni yönetmelikte dikkat çeken maddelerden bir diğeri de “yedek er” kaynağına ilişkin oldu. Buna göre, OHAL dönemlerinde KHK’larla TSK, kamu görevi ve meslekten ihraç edilenler, seferberlik ve savaş hâli durumunda “yedek er” olarak çağrılacak. Aynı zamanda “Terör örgütlerine veya devletin millî güvenliğine karşı yapılara iltisakı ve irtibatlı olduğuna” karar verilerek meslekten çıkarılanlar ile askeri mahkemeler ve adli mahkemelerce hapis cezası alanlar da “yedek personel” olabilecek.

Yeni değişiklikte neler var?

Bu gece Erdoğan imzasıyla yayımlanan "Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile geçen yıl sil baştan değişikliğe gidilen yönetmeliğin 95. maddesi değişti. Düzenleme, seferberlik tatbikatlarına ve ferdî seferberlik eğitimlerine katılan yedek personelin
özlük haklarıyla ilgili oldu.

Buna göre, seferberlik tatbikatlarına ve ferdî seferberlik eğitimlerine katılan yedek personele, tatbikat veya eğitim süresinin her günü için; halen çalışmakta olan memur ve diğer kamu görevlisi statüsünde olan veya tabi oldukları sosyal güvenlik mevzuatı çerçevesinde emeklilik veya yaşlılık aylığı ya da malullük aylığı bağlanmış olan yedek subay, yedek astsubay, yedek uzman jandarma, yedek uzman erbaşlar ile yedek sözleşmeli erbaş ve erlere; tabi oldukları kurumlarda ilgili mevzuata göre aldıkları maaş veya aylıkları rütbe maaşlarından düşük ise rütbe maaş farkı ve sosyal sigorta prim farkı, Milli Savunma Bakanlığı tarafından ödenecek.

Yedek personelin özlük haklarıyla ilgili

Kurumlarından aldıkları maaş veya aylıkları rütbe maaşlarından fazla ise ayrıca ödeme yapılmayacak.

Çalışmakta oldukları işyerinden maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam edenler hariç olmak üzere bu fikranın (a) bendi hükmüne tabi olmayan yedek subay, yedek astsubay, yedek uzman jandarma, yedek uzman erbaşlar ile yedek sözleşmeli erbaş ve erlere rütbe maaşı Milli Savunma Bakanlığı tarafından ödenecek.

Görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından, çalışmakta oldukları işyerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumundan maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam edenler hariç olmak üzere yedek erbaş ve erlere 16 yaşını doldurmuş bekâr işçilere uygulanmakta olan aylık net asgari ücretin otuzda biri oranında tutar Milli Savunma Bakanlığı tarafından ödenecek.

Birinci fıkra kapsamındaki ödemelerin yapılabilmesi için çalıştıkları kurum ve kuruluşlardan aldıkları maaş, ücret veya aylıklarını gösteren bilgi ve belgeler yedek personel tarafından ibraz edilecek.

Yedek personelin, bilgi veya belge ibraz edememeleri durumunda beyanı esas alınacak. Yalan beyanda bulunduğu tespit edilen yedek personel hakkında gerekli adli ve idari işlemler tesis edilecek.

Yedek erbaş ve erlerin yol masrafı Askeralma Yönetmeliğinin 102 nci maddesine göre; yedek subay, yedek astsubay, yedek uzman jandarma, yedek uzman erbaş ve yedek sözleşmeli erbaş ve erlerin harcırahı 6245 sayılı Kanuna göre ödenecek.

24 yıl sonra değişen yönetmelikte neler var? Yeni yönetmelikte eski tüzüğe göre çok sayıda değişiklik yer alıyor. Bunlardan ilki karar yetkisi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiğinden beri kanunlarda hüküm değişikliğine gidilerek ‘Bakanlar Kurulu’ yerine ‘Cumhurbaşkanı’ ibaresi getiriliyordu. Yeni yönetmelikle seferberlik ilanı kararı da artık Cumhurbaşkanı’nın yetkisinde olacak. Eski tüzüğün aksine, yeni yönetmeliğe göre artık Cumhurbaşkanı kalkışma ve ayaklanma durumlarında da seferberlik ilanı kararı alınabilecek. SIPRI 2024 raporu: Türkiye'nin askeri harcamaları son 10 yılda yüzde 110 artış gösterdi İçeriği Görüntüle -Böylece Cumhurbaşkanı; savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi ve “ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli veya eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten ve/veya dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması durumunda” genel veya kısmi seferberlik ilanı kararı verecek. -Seferberlik ilanı kararı, yürürlüğe gireceği tarih ve saat belirtilerek, derhal Resmî Gazete’de yayımlanacak ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) onayına sunulacak. TBMM toplantı hâlinde değilse hemen toplantıya çağrılacak. -Seferberlik veya savaş hâli ilanı duyurusunda kaymakamlıklar, belediyeler, muhtarlıklar bütün olanaklarını kullanarak her türlü iletişim vasıtalarıyla seferberlik ilanını bütün köy, mahalle ve en küçük yerleşim birimlerine kadar duyurulacak. OHAL KHK’sı ile “terörle iltisak”tan ihraçlar da yedek er olacak Yeni yönetmelikte maddelerden bir diğeri de “yedek er” kaynağına alınacak personele ilişkin oldu. Buna göre TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından çeşitli nedenlerle ayrılan, terhis olan veya çıkarılan askerler, ilişikleri kesildiğinde, ayrıldığında veya sözleşmeleri feshedildiğinde “yedek er” kaynağına alınacak. Buna ilişkin en dikkat çeken madde ise olağanüstü hâl (OHAL) dönemlerinde Kanun Hükmünde Kararnameler ile (KHK) TSK’dan, kamu görevi veya meslekten ihraç edilenlerin de göreve çağrılması oldu. Aynı zamanda 1989 tarihli ve 375 sayılı KHK’ya göre, “Terör örgütlerine veya devletin millî güvenliğine karşı yapılara iltisakı ve irtibatlı olduğuna” karar verilerek meslekten çıkarılanlar ile 1930 tarihli ve 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’na göre askeri mahkemeler ve adli mahkemelerce hapis cezası alanlar da “yedek personel” olabilecek. Yurtdışında olanlara sefer emri tebliğ Sefer görev emri verilmiş olanlardan yabancı ülkelerde bulunanlar için de dış temsilciliklerin resmi internet sitelerinde çağrı ilanı yayımlanacak. Çağrılmaları için yapılan ilanın tarih ve saati, ilanın yayımlanmasını takip eden günün ilk saati olacak. Bu duyuru tebliğ mahiyetinde kabul edilecek.